Του Βαγγέλη Πλάκα
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται ο προεκλογικός αγώνας με τους πολιτικούς αρχηγούς να περιοδεύουν ανά τη χώρα στέλνοντας στοχευμένα πολιτικά μηνύματα σε στοχευμένες κοινωνικές ομάδες. Οι έρευνες δείχνουν τάσεις επιστροφής των εκλογικών στάσεων των πολιτών στο προ της τραγωδίας των Τεμπών, επιτρέποντας στο κυβερνών κόμμα να πάρει βαθιές ανάσες.
Το προβάδισμα της Νέας Δημοκρατία και του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι σταθερό αν και πλέον ο γαλάζιος στόχος για αυτοδυναμία στις δεύτερες εκλογές έχει απομακρυνθεί. Όπως, τουλάχιστον στην προεκλογική ρητορική των κομμάτων, απομακρύνεται και το ενδεχόμενο μετεκλογικών συνεργασιών για το σχηματισμό κυβέρνησης. Οι δεύτερες κάλπες στις 2 Ιουλίου φαντάζουν ως ένα δεδομένο σενάριο, ωστόσο το πολιτικό τοπίο μετά από αυτές θα διαμορφωθεί με καταλυτικό παράγοντα το αποτέλεσμα της κάλπης της απλής αναλογικής της 21ης Μαΐου. Τα ποσοστά που θα λάβουν τα κόμματα, οι μεταξύ τους διαφορές και η σύγκριση με αυτά που έλαβαν στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση του 2019 θα καθορίσουν τις εξελίξεις: αν το πρώτο κόμμα είναι κοντά στο ποσοστό που δίνει αυτοδυναμία με το ενισχυμένο σύστημα, αν έχει ικανή διαφορά από το δεύτερο και άλλα τέτοια δεδομένα, όπως βέβαια και το αν αύξησαν ή μείωσαν τα ποσοστά τους με το παρελθόν θα είναι το βαρόμετρο των αποφάσεων των κομμάτων και των επόμενων κινήσεων των αρχηγών τους.
Η «δύναμη» που θα έχει κάθε κόμμα θα καθορίσει τις αποφάσεις τους και βέβαια το πόσο ισχυρό θα είναι στις τυχόν μετεκλογικές διαπραγματεύσεις. Με τα σημερινά δεδομένα ο σχηματισμός κυβέρνησης μετά τις πρώτες εκλογές φαντάζει ένα δύσκολο ως απίθανο σενάριο. Σε κάθε περίπτωση τα κόμματα ομονοούν πως η πρώτη κάλπη είναι και η κρίσιμη κάλπη.
Η Νέα Δημοκρατία έχει μια διττή στρατηγική: από τη μία στον κεντρώο χώρο που εν πολλοίς της έδωσε τη νίκη του 2019 θέτοντας διλήμματα αναφορικά με την οικονομία, την ανάπτυξη, τη διαχείριση του κράτους, την αξιολόγηση κλπ. Από την άλλη στα πιο δεξιά και συντηρητικά ακροατήρια προτάσσοντας πολιτικές όπως επί παραδείγματι ο φράκτης του Έβρου. Ο ΣΥΡΙΖΑ προτάσσοντας το σύνθημα για την άρση αδικιών επιχειρεί τελευταία ανοίγματα, τουλάχιστον στη ρητορική του προέδρου του κόμματος, στη μεσαία τάξη και σταθερά απευθύνεται στα μεσαία και χαμηλότερα οικονομικά στρώματα επαναφέροντας προτάσεις για ρύθμιση των ιδιωτικών χρεών. Το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί σταθερά να περάσει το μήνυμα της αυτόνομης και διακριτής πορείας αλλά και της ύπαρξης κυβερνητικής πρότασης την οποία, όπως δηλώνει, θα επιχειρήσει να θέσει ως προαπαιτούμενο δυνητικής κυβερνητικής συνεργασίας.
Τα σενάρια των κυβερνητικών συνεργασιών
Η συζήτηση για τις πιθανές ή δυνητικές μετεκλογικές συνεργασίες είναι στο επίκεντρο και δικαίως καθώς οι πολίτες πριν επιλέξουν κάποιο κόμμα στην κάλπη θα πρέπει να γνωρίζουν μετά ποια κυβέρνηση μπορεί να σχηματιστεί ή ποιος μπορεί να είναι πρωθυπουργός.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις και θέσεις των κομμάτων (τονίζω προεκλογικά καθώς μετεκλογικά πολλά μπορούν να αλλάξουν όπως έχει δείξει και η πολιτική ιστορία της χώρας), περιθώρια συνεργασιών δεν υπάρχουν. Η Νέα Δημοκρατία τάσσεται υπέρ αυτοδύναμων κυβερνήσεων και όπως τονίζουν στελέχη της μόνο με το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να συνεργαστεί υπο προϋποθέσεις. Αποκλείει επίσης οποιαδήποτε συνεργασία με την «Ελληνική Λύση».
Ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει μια «προοδευτική διακυβέρνηση» στην οποία βλέπει προς ΠΑΣΟΚ και ΜέΡΑ25, αφήνοντας ανοικτό και το θέμα πρόσκλησης προς το ΚΚΕ το οποίο ξεκάθαρα απορρίπτει κάθε συζήτηση για συμμετοχή του σε κυβέρνηση. Το ΠΑΣΟΚ δηλώνει πως δεν δέχεται να συγκυβερνήσει μαζί με το ΜέΡΑ25 ενώ μια από τις προϋποθέσεις που θα βάλει για να μπει σε κυβέρνηση είναι να μην είναι πρωθυπουργός ένας εκ των κυρίων Μητσοτάκη και Τσίπρα, κάτι που απορρίπτουν από ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Επομένως ΝΔ-ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία καθώς η ΝΔ δεν θα δεχθεί να μην είναι ο Μητσοτάκης πρωθυπουργός. ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ ομοίως καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δέχεται να μην είναι ο Τσίπρας πρωθυπουργός. Το ΚΚΕ μένει εκτός, το ΜέΡΑ25 δεν το θέλει το ΠΑΣΟΚ άρα δεν μπορεί να υλοποιηθεί και η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για συνεργασία όλων των «προοδευτικών» κομμάτων. Τι απομένει; Τίποτα; Όχι ασφαλώς! Απομένει το κυριότερο: η ψήφος των πολιτών που αυτή ουσιαστικά θα δείξει το δρόμο των συνεργασιών. Ποιος άλλωστε μπορεί να ξεχάσει το 2012, όταν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι της μεταπολίτευσης που «σφάζονταν» στην προεκλογική περίοδο για το ποιος είχε την ευθύνη των Μνημονίων, τελικά συνεργάστηκαν στην κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου.
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική“, 8-4-2023)