Γνωρίζει τα διεθνή θέματα και αυτά της εξωτερικής πολιτικής όσοι λίγοι και σε βάθος. Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Ηλίας Κουσκουβέλης μιλάει στο MyPortal.gr και εξηγεί όλες τις διαστάσεις των διαπραγματεύσεων για το όνομα της πΓΔΜ που βρίσκονται σε εξέλιξη ξεκαθαρίζοντας πως «λύση» χωρίς την Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξει.
Συνέντευξη στον Βαγγέλη Πλάκα
Πολλοί μιλούν για ‘παράθυρο’ ευκαιρίας για επίλυση στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων; Συμφωνείτε;
Το «παράθυρο ευκαιρίας» εξαρτάται από ποιον προσδιορίζεται και με βάση ποιες προϋποθέσεις. Ασφαλώς, σε αντίθεση με την κυβέρνηση Γκρούεφσκι, υπάρχει μία διαφορετική προσέγγιση από την σημερινή κυβέρνηση των Σκοπίων, η οποία εμφανίζεται έτοιμη να συζητήσει μία «λύση», φυσικά όσο πιο κοντά στις θέσεις τού εν λόγω κράτους. Τούτο έχει δύο συνέπειες. Πρώτον, ότι φέρνει σε δύσκολη θέση την Ελλάδα, η οποία δεν μπορεί να φανεί διεθνώς ότι αρνείται τον διάλογο. Δεύτερον, εφόσον γίνεται διάλογος ή διαπραγματεύσεις, δημιουργείται το κλίμα του συμβιβασμού μεταξύ των δύο πλευρών, στο οποίο και πάλι πρέπει να φανούν ότι ανταποκρίνονται. Συνεπώς, εφόσον μπαίνουμε στη λογική του συμβιβασμού, τότε προφανώς αναμένεται να αυξηθούν οι πιέσεις ώστε να κάνεις και εσύ από την πλευρά σου υποχωρήσεις. «Παράθυρο ευκαιρίας» για την δική μας πλευρά θα υπήρχε αν πρώτα οι Σκοπιανοί και μετά οι εταίροι είχαν συνειδητοποιήσει ότι «λύση» χωρίς την Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξει.
Το θέμα ανακινήθηκε από τις ΗΠΑ και για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ; Και γιατί το θέλουν διακαώς;
Το θέμα δεν ανακινήθηκε από τις ΗΠΑ. Ήταν αποτέλεσμα της διαπίστωσης εκ μέρους των Σκοπίων της ανάγκης να βρεθούν στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, ώστε να μπορέσουν να ωφεληθούν οικονομικά και πολιτικά. Ασφαλώς, τα συμφέροντα των ΗΠΑ είναι να ενταχθούν τα Σκόπια στις εν λόγω δομές, λόγω των προσπαθειών της Ρωσίας να αυξήσουν την επιρροή τους στα Βαλκάνια γενικά και στην γειτονική χώρα ειδικότερα, ιδιαίτερα μετά την ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ. Θα έλεγα ότι εντονότερο, κυρίως για οικονομικούς λόγους, εμφανίζεται να είναι το ενδιαφέρον της Γερμανίας και αυτό μάλλον εξηγεί τις τουλάχιστον ατυχείς εκ μέρους της Καγκελαρίου πρόσφατες δηλώσεις.
Τι είχε γίνει στο Βουκουρέστι το 2008 και ποια ήταν τότε η θέση μας την οποία επικαλούμαστε ως “εθνική θέση”;
Υπάρχει μία εκδοχή ότι στο Βουκουρέστι η θέση της Ελλάδας για σύνθετη ονομασία περιλάμβανε και την λέξη «Μακεδονία». Υπάρχει όμως και μία άλλη εκδοχή κατά την οποία το παραπάνω αφήγημα δεν ισχύει και ότι το όνομα που τότε είχε προταθεί ήταν «Κεντροβαλκανική Δημοκρατία». Με δεδομένο το ότι η χώρα έφθασε να δηλώσει ξεκάθαρα την πρόθεσή της να ασκήσει βέτο, αν το θέμα έμπαινε στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής, μπορεί εύκολα να πιθανολογηθεί ότι μάλλον το δεύτερο ισχύει. Επίσης, υπήρχε και η αίσθηση του ενιαίου της σύνθετης ονομασίας.
Έχουν αλλάξει οι συνθήκες από το 1990, δεδομένης της αναγνώρισής τους ως “Μακεδονία” από 140 χώρες ώστε να δεχθούμε τη σύνθετη ονομασία;
Ασφαλώς και είναι διαφορετικές οι συνθήκες. Όμως το τι θα κάνει η Ελλάδα παραμένει ο κρίσιμος παράγων. Η σκέψη είναι απλή: γιατί, παρά τις 140 αναγνωρίσεις, επιμένουν να αποδεχθεί η Ελλάδα κάποιον συμβιβασμό, αν δεν είχε σημασία η θέση της; Κατά την άποψή μου, δεν υπάρχουν χαμένες υποθέσεις, υπάρχουν παρατημένες. Αν αποφασίσουμε με ωριμότητα τι πραγματικά θέλουμε, θα βρεθεί τρόπος με μία μεσοπρόθεσμη στρατηγική να το πετύχουμε.
Αν επιμείνουμε στο “όχι” στην ένταξη σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, θα μπουν ως FYROM;
Αυτό δεν το γνωρίζουμε. Πάντως η ισχυρότερη χώρα του ΝΑΤΟ δεν έχει δηλοποιήσει κάτι τέτοιο. Η ένταξή τους στο ΝΑΤΟ ή στην ΕΕ εξαρτάται από εμάς. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν δεν υπήρχε η αντίθεση της Ελλάδας, τα Σκόπια δεν είναι έτοιμα, ούτε για τον ένα, ούτε, ακόμη περισσότερο, για τον άλλο φορέα.
Είναι πρόβλημα για εσάς η διαφορετική θέση των δύο κυβερνητικών εταίρων;
Όχι. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι και χρήσιμο αν έχει ή μπορεί να ενταχθεί σε κάποια στρατηγική. Στις διαπραγματεύσεις, όπως και σε πολλά άλλα θέματα, τα πάντα είναι θέμα στόχων, στρατηγικής, και προετοιμασίας.