Ο ρόλος της Θεσσαλονίκης άλλαξε. Η Θεσσαλονίκη κάνει το τόλμημα, περνάει σε νέα εποχή. Η Θεσσαλονίκη της νέας εποχής μπορεί πλέον να ανταποκριθεί με αξιώσεις στις απαιτήσεις των καιρών αλλά και των ανθρώπων της. Στις ανάγκες και τα όνειρα τους.
Σήμερα, μετά την κοινωνική καταστροφή που συντελέστηκε τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης και συνέτριψε τις παραγωγικές και τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δίνει τη μάχη της αναβάθμισης του στρατηγικού ρόλου της Θεσσαλονίκης στα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Και οι αλλαγές είναι ήδη εμφανείς και άρα ενθαρρυντικές. Από το ρόλο στον οποίο της προσέδωσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις ως ‘συμπρωτεύουσα’, σε μια ουσιαστικά προσπάθεια αντιπερισπασμού – συνάμα όμως υποβιβασμού και εσωστρέφειας -, που την καθήλωσε, την έπνιξε κυριολεκτικά, η Θεσσαλονίκη αποκτά πρωταγωνιστικό και καθοριστικό ρόλο στα Βαλκάνια. Η πόλη παύει πλέον να γυρνά την ‘πλάτη’ στους βόρειους γείτονες της και, κατ’ επέκταση στην Ευρώπη, και ανοίγει την αγκαλιά της για να υποδεχθεί οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και ιστορικές εισροές. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, με το γνήσιο και έμπρακτο ενδιαφέρον του έβγαλε την Θεσσαλονίκη από το περιθώριο. Η ανάδειξη της άλλωστε ως διπλωματικού κόμβου, καθιστώντας την ηγέτιδα δύναμη στις διεθνής εξελίξεις, αποτελεί έμπρακτη απόδειξη.
Η Θεσσαλονίκη κάνει ταχύτατα βήματα με τις ανάγκες της να έχουν προτεραιοποιηθεί στην κυβερνητική ατζέντα. Με στρατηγικές και σχέδια για βιώσιμη ανάπτυξη, με κύριους άξονες την βιομηχανία και την μεταποίηση, την καινοτομία και το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, σημαίνοντας τον μετασχηματισμό της περιοχής σε διαμετακομιστικό κόμβο και πύλη εισόδου για ολόκληρη την Ευρώπη
Σημαντικό στοιχείο για την ανάταξη του γεωστρατηγικού ρόλου διαδραματίζει η προσεκτική προώθηση ενός ολιστικού σχεδιασμού για ανάπτυξη του ευρύτερου συστήματος μεταφορικών και ενεργειακών υποδομών. Είναι άλλωστε γνωστό ότι η Θεσσαλονίκη υπέχει την θέση ενός κρίσιμου πόλου στο Εθνικό Σύστημα Logistics με σημαντικές προοπτικές αξιοποίησης και ανάδειξής της ως μίας ολοκληρωμένης πύλης με υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Η στρατηγικής σημασίας θέση της Ελλάδος, κληροδοτεί μοναδικά πλεονεκτήματα στην παγκόσμια Εφοδιαστική Αλυσίδα, που την καθιστούν διαμετακομιστικό κέντρο των Βαλκανίων και της Ευρώπης. Η ολοκλήρωση των βασικών μεταφορικών υποδομών, η ανάπτυξη του εμπορευματικού κέντρου, σε συνδυασμό με την έναρξη σχεδιασμού των νέων μεγάλων έργων, δημιουργούν υψηλές προσδοκίες. Ο κυβερνητικός σχεδιασμός εξελίσσεται ομαλά και σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα, ανταποκρινόμενος στις μεταβαλλόμενες συνθήκες σχεδιασμού.
Σε αυτό το διαμορφούμενο περιβάλλον καλείται να λειτουργήσει και η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, ανταποκρινόμενη στον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που θα επιλέξει να διαδραματίσει. Τούτο θα μπορούσε να σημαίνει την ‘αρμονική’ συμβατότητα διεθνών επαγγελματικών εκθέσεων και επιχειρηματικών συναντήσεων με τον παραδοσιακό πολιτιστικό χαρακτήρα της. Λειτουργία ωστόσο, που πολύ προσεκτικά θα πρέπει να λάβει υπόψη τις σχεδιαστικές ανάγκες που θα την εντάξουν στους πρωτοπόρους της οικονομικής, επιχειρησιακής αλλά και πνευματικής τοπολογίας.
Την ίδια στιγμή, απέναντι στην αντικοινωνική, κλειστοφοβική φυσιογνωμία του παρελθόντος, η Θεσσαλονίκη προχωρά σε βαθιές τομές. Συγκρουόμαστε με το πολιτικό κατεστημένο, ξηλώνονται εστίες διαφθοράς ή πυρήνες κοινωνικής αδικίας. Στρατηγική επιλογή του Πρωθυπουργού είναι η κοινωνική πολιτική ως προτεραιότητα στην κυβερνητική ατζέντα για την πόλη, με έμφαση στις πιο επιβαρυμένες περιοχές και τα κοινωνικά στρώματα, υπηρετώντας το τρίπτυχο ισότητα, αλληλεγγύη και κοινωνική δικαιοσύνη. Ίδρυση ΤΟΜΥ στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, δωρεάν μετακίνηση ανέργων, εξυγίανση και έμπρακτη στήριξη των πολιτιστικών οργανισμών, του ΚΘΒΕ, του Μεγάρου Μουσικής κλπ, είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα. Προχωρήσαμε στην απόδοση των πρώην στρατοπέδων στις τοπικές κοινωνίες. Τούτο διότι ως οι μόνοι αδόμητοι χώροι αποτελούν την επόμενη μέρα για την Θεσσαλονίκη. Και δεν είναι μόνο η απόδοση ως διοικητική ή διαπραγματευτική πράξη, αλλά η έμπρακτη και συνεχής προσπάθεια ολοκλήρωσης μιας σύνθετης, πολυπαραγοντικής και επίπονης διαδικασίας, που απαιτεί γενναίες αποφάσεις εξασφάλισης της βιωσιμότητας των μελλοντικών χρήσεων. Ταυτόχρονα όμως η δημιουργία ελεύθερων, προσβάσιμων σε ΟΛΟΥΣ χώρων χωρίς αποκλεισμούς, αποτελεί ύψιστη πράξη ενίσχυσης της δημοκρατίας. Με δημοκρατικές διαδικασίες διαβούλευσης προχωρά ο σχεδιασμός της αξιοποίησης τους. Και τούτο είναι το πλέον σημαντικό. Οι πολίτες σχεδιάζουν την πόλη τους.
Όλες αυτές οι διαπιστώσεις συνιστούν προσεγγίσεις ενός συνολικού ζητήματος που θα πρέπει πρωτίστως να οριοθετηθεί και τούτο δεν είναι άλλο από το μέλλον της πόλης και την θέση της στο εθνικό και διεθνές ‘γίγνεσθαι’. Το πλέον σημαντικό ωστόσο είναι να διαμορφωθούν οι συνθήκες για την ανάδειξη του ‘προσωπικού’, που θα οραματιστεί, θα σχεδιάσει και θα υλοποιήσει, προσθέτοντας στην ‘εξίσωση’ πρωτότυπες, ‘εξωσυμβατικές’ αλλά ουσιαστικές ιδέες σχεδιασμού.
Η χρονική συγκυρία για τη Θεσσαλονίκη δείχνει και είναι – ως αποτέλεσμα συστηματικής και στοχευμένης προσπάθειας – εξαιρετική. Στην αυγή της νέα εποχής, η πόλη αλλάζει, και αυτή είναι μια περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί πολλούς παίκτες, κυρίως όμως, απαιτεί συνεννόηση και συνεργασία. Όπου υπάρχει, όλοι αποδίδουμε τα μέγιστα. Όπου δεν υπάρχει, μένει το έργο πίσω και αυτό είναι σε βάρος των πολιτών. Το βέβαιο είναι ότι γίνεται συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια η Θεσσαλονίκη να υπερβεί τον εαυτό της. Σε πείσμα πολλών η πόλη μας αναστοχάζεται, τολμά και θέλει να παραμείνει ανοικτή, δημιουργική, εμπνευσμένη και λαμπερή από το φως των ανθρώπων της.
(το κείμενο γράφτηκε για την έντυπη έκδοση του MyPortal.gr όταν η κα. Νοτοπούλου ήταν προϊσταμένη του πρωθυπουργικού γραφείου Θεσσαλονίκης)