Του Μαργαρίτη Σχοινά*
Αισθάνομαι την υποχρέωση να ξεκινήσω λέγοντάς σας αυτό που είπα και στους διοργανωτές, ότι βρίσκομαι εδώ με την μοναδική ιδιότητα του Μακεδόνα της Διασποράς. Δε βρίσκομαι ως εκπρόσωπος, ούτε ως ειδικός της ανάπτυξης. Και αυτή η μοναδική ιδιότητα με απελευθερώνει κιόλας γιατί νιώθω την ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας, όχι μόνο την αγάπη για την γενέθλια γη, αλλά και το πώς μετά απο τόσα χρόνια ζω εκτός Μακεδονίας, πώς μας βλέπει η ευρύτερη ευρωπαϊκή ματιά , με μια προσπάθεια να πάρουμε κάποια απόσταση απο το πως βλέπουμε εμείς τους εαυτούς μας, πώς εμείς τοποθετούμαστε στην περιοχή και στην πόλη, αλλά λαμβάνοντας υπόψη την τρίτη καταλυτική ματιά αυτών που είτε μας ξέρουν καλά, είτε δε μας ξέρουν καθόλου.
Στα πολλά αυτά χρόνια που λείπω από την Θεσσαλονίκη, όταν με ρωτάνε από πού είσαι και λέω από την Θεσσαλονίκη, συνήθως αυτό προκαλεί δύο ειδών αντιδράσεις. Αυτοί που δε μας ξέρουν, κλείνουν τα μάτια και μας ψάχνουν να μας βρούν… Θεσσαλονίκη, Σαλόνικα… κάτι τους θυμίζει, αλλά δε ξέρουν τι. Μερικοί λένε, Άρης, Γκάλης, Μπουτάρης, ΠΑΟΚ. Δε μας ξέρουν όμως, δε μας έχουν στον χάρτη. Μια άλλη κατηγορία, αυτοί που μας ξέρουν, λένε “α ρε τυχεράκια.. τι ωραία, τι ωραίο μέρος..” Αυτές οι δυο αντιδράσεις των ξένων είναι συμβατές και δε πρέπει να είναι ανησυχητικές. Δείχνουν ουσιαστικά ότι δεν υπάρχει αρνητισμός για εμάς, κάτι που προκαλεί αρνητικά τον επισκέπτη. Ακόμη και η άγνοια μπορεί να ιδωθεί ως ένα πεδίο ευκαιρίας και να κατακτηθεί. Και αυτό πιστεύω, αυτό το μείγμα, το ευνοϊκό, το θετικό, πρέπει να εκμεταλλευτούμε. Και αν ξεκινήσουμε με μια πάλι ευρύτερη ματιά ,του τί συμβαίνει γύρω μας όταν γίνεται αυτή η συζήτηση, πρέπει να μοιραστώ μαζί σας την προσωπική μου εντύπωση, ότι μετά από πάρα πολλά χρόνια, οι πλανήτες, το ευρύτερο πολιτικό, οικονομικό οικοσύστημα γύρω μας στοιχίζεται σε μια τροχιά που μας βοηθάει. Οικονομικά, πολιτικά, γεωστρατηγικά.
Η πόλη και η περιοχή μετά από πολλά χρόνια που είχε την πλάτη της στον βαλκανικό και στον ευρωπαϊκό περίγυρο, σιγά-σιγά γυρίζει ,τα τελευταία 20 χρόνια το μέτωπο της προς τους γείτονες. Τα δυτικά Βαλκάνια, είναι η άμεση γειτονιά μας μετά από πολλές περιπέτειες γεωπολιτικές, γεωστρατηγικές, για πρώτη φορά φαίνεται να καταλαβαίνουν ότι ο μόνος οριστικός και αμετάκλητος προσανατολισμός τους είναι η Ε.Ε. Και το καταλαβαίνουν, όχι μόνο ως μια στρατηγική επιδίωξη, αλλά αρχίζουν να αναλαμβάνουν και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που διευκολύνουν αυτό τον δρόμο της πρόσβασης προς την Ευρώπη. Η Ελλάδα βγαίνει μετά από μια πρωτοφανή περιπέτεια, οικονομική, που συντάραξε τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές δομές μας αλλά εν πολύς ,χάρη στις πρωτοφανείς θυσίες των Ελλήνων άντεξε, συνεχίζει να είναι σε μια ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, η μόνη χώρα που βρίσκεται στην πρώτη ταχύτητα της Ευρώπης. Είμαστε η μόνη χώρα σε μια πολύ ανασφαλή γειτονιά, που είμαστε μέλη της Ε.Ε, μέλη της Ευρωζώνης, μέλη του Σέγκεν, μέλη του ΝΑΤΟ και μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η μόνη. Κανένας από τους άλλους δεν είναι όλα αυτά μαζί. Εμείς παρ’ όλα τα προβλήματα μας, παρ’ όλο τις περιπέτειές μας κρατήσαμε αυτή την κατάκτηση της πρώτης ταχύτητας .Και τώρα ήρθε η ώρα να την εκμεταλλευτούμε.
Υπάρχουν δύο νέοι παράγοντες που μας αφορούν και θα μας αφορούν τα επόμενα χρόνια, ίσως και μήνες ,που οι άλλοι τους λένε “game changer “, έχουν δηλαδή τη δυναμική να αναδιατάξουν συνολικά το οικονομικό σκηνικό εδώ στην περιοχή .
Το πρώτο είναι η επικείμενη έναρξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στο Σέγκεν. Είναι κάτι που δεν έχει γίνει κατανοητό το τί θα σημάνει, αλλά η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στο Σέγκεν και η κατάργηση του χερσαίου ενδοκοινοτικού συνόρου (μία ώρα από εδώ), ουσιαστικά θα δημιουργήσει ένα πρωτοφανή στην ιστορία, ενιαίο δημόσιο χώρο που θα ενοποιεί οικονομικοστρατηγικοκοινωνικά την περιοχή από την Μαύρη θάλασσα μέχρι το Αιγαίο, απο τον Δούναβη μέχρι τον Αλιάκμονα. Αυτό θα εκτοξεύσει, θα πολλαπλασιάσει τις τουριστικές και οικονομικές δράσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη σε βαθμό που πιστεύω ακόμα δεν έχουμε καταλάβει. Και δεν απέχουμε πολύ απο εκεί, απέχουμε μήνες, όχι χρόνια.
Και οι δεύτερες καταλυτικές αλλαγές που έχουν ήδη δρομολογηθεί, αυτή τη φορά εδώ, σε εμάς, και δεν χωρά καμία αμφιβολία για αυτό, είναι το λιμάνι και το αεροδρόμιο. Και δε θα πω περισσότερα, αργήσαμε πολύ και για τα δύο. Και χρησιμοποιώ ηθελημένα τον α΄ πληθυντικό , γιατί όπως είπε η κα. Νοτοπουλου, η ευθύνη για ό,τι δεν έγινε σωστά εδώ, δεν είναι μόνο σε κάποιους, διαχέεται. Αργήσαμε πολύ. Το λιμάνι έπρεπε να είχε ήδη φτάσει στην ώρα που είναι τώρα εδώ και πολύ καιρό. Το αεροδρόμιο, το ίδιο. Αλλά έστω και τώρα, οι δύο αυτοί επενδυτικοί βραχίονες θα αξιοποιήσουν την ευρύτερη θετική συγκυρία, την οποία αναφέρθηκα.
Τι έχουμε ακόμα μπροστά μας. Έχουμε μερικά πράγματα, τα οποία έχουν ξεκινήσει αλλά δεν έχουν ολοκληρωθεί .Και δε μιλάω για τις υποδομές, μίλησε ο Απόστολος (σ.σ. Τζιτζικώστας) και βλέπω και ότι έχετε και ένα εκλεκτό πάνελ αργότερα με τον Υπουργό ,τον Στέλιο Πιτσιόρλα, που θα σας τα πει αναλυτικά.
Αλλά βλέπω μερικά πράγματα, τα οποία είναι ακόμη ζητούμενα για να ολοκληρωθεί αυτή η θετική δυναμική. Πρώτον, μιλάμε πολύ, μάλλον μιλήσαμε πολύ για την καινοτομία, για τις δράσεις, για το πώς θα γίνει η πόλη, η περιοχή ένας πυρήνας καταλυτικής έρευνας, καινοτόμου. Αλλά μη γελιόμαστε δεν είμαστε ακόμη εκεί. Έχουμε ακόμη μερικά πράσινα φύλλα, μερικά λουλουδάκια, αλλά δεν είναι η περιοχή ακόμα ένα κέντρο καινοτομίας, ευρύτερα γνωστό στην Ευρώπη που θα φέρει χρήμα , επενδύσεις και δράσεις. Δεν είμαστε ακόμη εκεί, αλλά πρέπει να πάμε εκεί. Και δεν είναι μόνο ένα κομμάτι του πού θα βάλουμε την ζώνη, ποιος θα την τρέξει, ποιός θα ασχοληθεί. Είναι , έχει να κάνει με μια ευρύτερη προσπάθεια που θα αναγκάσει και τα εκπαιδευτικά Ιδρύματα της πόλης, κυρίως το Α.Π.Θ. Αλλά και τα άλλα τα μικρότερα αδερφάκια του, το ΠΑ.ΜΑ.Κ. , το Διεθνές Πανεπιστήμιο, τα πολλά ιδιωτικά κέντρα που αναφέρονται , να δουλέψουν πιο πολύ μαζί, όχι ως πάροχοι της γνώσης, αλλά ως καταλύτες καινοτομικής έρευνας. Υπάρχουν οι δυνατότητες και θα αναφερθώ και πιο συγκεκριμένα σε αυτό.
Δεύτερο που δεν έχουμε κάνει ακόμα και πάλι σας το λέω ως Μακεδόνας της Διασποράς, ότι δεν έχουμε καταφέρει να πακετάρουμε ως ένα ενιαίο προϊόν, όλον αυτόν τον πλούτο, τον τουριστικό που έχουμε. Που έχει να κάνει με τον Όλυμπο, με την Βεργίνα, το Άγιο Όρος, την Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, την Χαλκιδική. Όλα αυτά ακόμα είναι ανταγωνιστικά, τουριστικά προϊόντα και είναι λάθος αυτό. Όλα αυτά πρέπει να είναι ένα προϊόν που θα μπορεί συνολικά να το εμπορευόμαστε, συνολικά να το εκμεταλλευόμαστε, έτσι ώστε όποιος παίρνει το αεροπλάνο να έρθει εδώ, στο νέο αεροδρόμιο, να ξέρει ότι σε μια ακτίνα 50-60-100 χλμ. σε μια ώρα δηλαδή να μπορεί να δει πολλά απο αυτά τα πράγματα.
Το τρίτο που βλέπω ακόμα ότι έχουμε μπροστά μας, και είναι καλό ότι μπήκε ο δήμαρχος την στιγμή που θα το πω αυτό, γιατί πιστεύω ότι η καλή αρχή οφείλεται σε αυτόν, πρέπει να ενισχυθεί η ιστορικότητα της πόλης. Η πόλη έχει έναν βαθύ ευρύτερο ιστορικό χαρακτήρα, τον οποίον άλλοι τον ζηλεύουν και δε θα τον έχουν ποτέ. Εμείς τον έχουμε και πρέπει να τον εκμεταλλευτούμε. Δεν είναι τυχαίο ότι η Θεσσαλονίκη θεωρείται η μάνα του Ισραήλ, δεν είναι τυχαίο ότι η Θεσσαλονίκη για πολλά από τα μεσαία στρώματα της Τουρκίας, που είναι λαϊκά, θεωρείται ότι είναι ο μόνος χώρος, τόπος κοντά που μπορούν να δουν τα νάματα της λαϊκής Τουρκίας, να ζήσουν, να καπνίσουν, να φλερτάρουν ελεύθερα. Όλα αυτά κοιτώντας την ιστορικότητα της πόλης, πρέπει να συνεχιστεί, έχει ήδη αρχίσει, αλλά πρέπει να συνεχιστεί.
Και το τελευταίο που βλέπω στα όσα πρέπει ακόμη να γίνουν, είναι ότι σε λίγο καιρό, τον Μάιο θα παρουσιάσουμε τη συζήτηση, το ξέρει και η Μαρία (σ.σ. Σπυράκη), την νέα πρόταση για τις νέες χρηματοδοτικές προοπτικές, για το νέο ΕΣΠΑ, ας το πούμε έτσι, που θα αρχίσει από το 2020 μέχρι το 2025. Όπως ξέρετε, αυτό γίνεται ανά πενταετία. Είναι μια κορυφαία στιγμή για τις κοινωνικές χρηματοδοτήσεις, γιατί με την ευκαιρία αυτής της πενταετούς κυκλικής δράσης, αναθεωρούνται πολλά από αυτά που κάνουμε με κοινωνικούς πόρους. Και αυτό μας αφορά εδώ, μας αφορά γιατί η συζήτηση μας πιάνει στο κύμα της θετικής αλλαγής, για την οποία προσπάθησα να σας μιλήσω. Πρέπει λοιπόν, έγκαιρα, συμπληρωματικά, όχι ανταγωνιστικά, όχι μικροπολιτικά, να υπάρξει μια συνολική, συναινετική προσπάθεια, να δούμε τι θέλουμε να χρηματοδοτήσουμε τα επόμενα 5 χρόνια, 20, 25 με κοινοτικούς πόρους. Η ώρα είναι τώρα! Και αυτό δε θα πρέπει μόνο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, να είναι μια συζήτηση που να αφορά μόνο την τοπική διοίκηση, ούτε μόνο την περιφερειακή και δημοτική διοίκηση. Πρέπει να αφορά τις ακαδημαϊκές τάξεις, πρέπει να αφορά την ακαδημαϊκή κοινότητα, πρέπει να αφορά την κοινωνία των πολιτών. Και κα.Νοτοπούλου μιας και εσείς έχετε εδώ την ευθύνη της νέας δομής, αυτό θα έβλεπα εγώ ώς ένα πεδίο γνώσης λαμπρό. Να βάλουμε με την ευκαιρία της νέας χρηματοδοτικής, των νέων συζητήσεων για τον προϋπολογισμό, να βάλουμε κάτω την ανάγκη για έναν ευρύτερο, έγκαιρο, συνολικό σχεδιασμό των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων. Αν με ρωτούσατε εμένα, θα έλεγα ότι στη νέα χρηματοδοτική περίοδο, δε χρειαζόμαστε περισσότερη άσφαλτο, τσιμέντα. Χρειαζόμαστε περισσότερες ψηφιακές επενδύσεις, χρειαζόμαστε περισσότερη καινοτομία, περισσότερη πράσινη ενέργεια και ποιοτική γεωργία. Εκεί θα έβαζα εγώ τις προτεραιότητες. Αλλά ξαναλέω είναι μια κουβέντα που πρέπει να γίνει συναινετικά.
Κλείνω, λέγοντας ότι το δικό μου το όραμα, φιλοδοξία, επιθυμία, είναι να δω τη Θεσσαλονίκη, να είναι, να καταλήγει να είναι, η Εθνική Πρωτεύουσα της εξωστρέφειας. Αυτό που η Αθήνα δε θα γίνει ποτέ. Η οποία Αθήνα, είναι κατά βάση αθηναϊκή. Και γιατί η ευρύτερη πολιτικοοικονομική δυναμική την οποία έχουμε εδώ, αφορά κυρίως εμάς, και πιστεύω ότι είναι μια ευκαιρία για αυτό. Εξαρτάται φυσικά το πως θα υλοποιηθεί από εμάς, αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι αν ψάχνεται να βρείτε σε ποιο μέρος της Ελλάδας τέμνονται όλα τα μεγάλα ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και ενέργειας, αυτό είναι εδώ. Αν δείτε σε ποιο μέρος της Ελλάδας, θα είναι το κέντρο βάρους αυτού του μεγάλου ενοποιημένου χώρου Σέγκεν στην Νοτιοανατολική Ευρώπη θα είναι εδώ. Και αν δείτε που είναι η μεγάλη συγκέντρωση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και κοινωνικών αναζητήσεων που συχνά συνδέονται με τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, πάλι είναι εδώ. Επειδή κ.Πλάκα είπατε στην αρχή και συμφωνώ απόλυτα, ότι έχουμε παραμιλήσει για αυτά τα πράγματα και πρέπει τώρα να περάσουμε από την διάγνωση στη συνταγογράφηση, ας το κάνουμε αυτό τώρα. Τώρα είναι η ώρα.
- Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, ειναι εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν. Το κείμενο ειναι η ομιλία του στο “1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Θεσσαλονίκης” που συνδιοργάνωσαν το ΕΛΙΝΕΚΑ, το ΜyPortal,gr και το “Πολιτικό Ημερολόγιο-Ατζέντα Θεσσαλονίκης”