Της Χρύσας Κυριακού
Χόρτα που ξεπερνούν τα 2 μέτρα, παιδικές χαρές χωρίς κανέναν έλεγχο, λακκούβες που δεν τις βλέπει κανείς, εντάλματα πληρωμών που παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στα συρτάρια, υπηρεσίες που κλειδώνουν την πόρτα όταν ο μοναδικός υπάλληλος αρρωσταίνει και αναγκάζεται να απουσιάσει από τη δουλειά του είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το σύνολο των Δήμων του Νομού Θεσσαλονίκης λόγω της μεγάλης έλλειψης προσωπικού.
Η υποστελέχωση των περισσότερων τμημάτων αποτελεί πονοκέφαλο για τις Διοικήσεις των Δήμων που μετρούν και ξαναμετρούν τους υπαλλήλους και προσπαθούν με κάθε τρόπο να λειτουργήσουν ομαλά τις υπηρεσίες τους. Μιλώντας στην «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι και Γενικοί Γραμματείς Δήμων της Θεσσαλονίκης τονίζουν ότι βρίσκονται σε τραγικό σημείο καθώς σε πολλές των περιπτώσεων, κινδυνεύουν να ‘καταρρεύσουν’ κυριολεκτικά οι υπηρεσίες και ζητούν προσλήψεις προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις του απέναντι στους πολίτες. Κινητικότητα και συνταξιοδότηση δημιουργούν σοβαρά προβλήματα τα οποία θα πρέπει να λυθούν σύντομα καθώς οι Δήμοι έχουν φτάσει στα όρια τους αντιμετωπίζοντας σοβαρά λειτουργικά προβλήματα.
Ο Αντιδήμαρχος Οικονομικών του Δήμου Θεσσαλονίκης, Μιχάλης Κούπκας τονίζει ότι η υποστελέχωση της δημόσιας διοίκησης είναι ένα ζήτημα που έχει να κάνει με την αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων από την ελληνική Πολιτεία. «Τα ίδια φαινόμενα όπως είναι φυσικό εντοπίζονται και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και μάλιστα με εντονότερο βαθμό καθώς η εγγύτητα της βαθμίδας αυτής με τα προβλήματα του πολίτη, καθιστά τα κενά ακόμη πιο ορατά», αναφέρει ο κ. Κούπκας τονίζοντας ότι τα επόμενα χρόνια με το αναμενόμενο κύμα συνταξιοδοτήσεων θα διαμορφωθεί μια νέα πραγματικότητα «που για να την αποφύγουμε θα πρέπει να ενεργήσουμε έγκαιρα και με σχέδιο». Σύμφωνα με τον Αντιδήμαρχο Οικονομικών του Δήμου Θεσσαλονίκης η ενίσχυση των Δήμων με νέες προσλήψεις μόνιμου – επιστημονικού και τεχνικού – προσωπικού είναι ένα πρώτο και βασικό βήμα. «Για να μπορέσουν οι Δήμοι να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις, να απορροφήσουμε πόρους, να προχωρήσουν τα έργα με γρήγορους ρυθμούς χρειαζόμαστε εξειδικευμένο προσωπικό με συγκεκριμένες δεξιότητες», λέει χαρακτηριστικά. «Υπάρχει επίσης και το ζήτημα της κινητικότητας που στερεί από πολύτιμο προσωπικό τους Δήμους καθώς και το ζήτημα των κατά παρέκκλιση αποσπάσεων και μετατάξεων προσωπικού», συμπληρώνει καταλήγοντας ότι ως Διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης προχώρησαν σε εκσυγχρονισμούς των δομών, σε ψηφιοποιήσεις διαδικασιών, σε νέο Οργανισμό Εσωτερικής υπηρεσίας προκειμένου να αξιοποιήσουν σε μέγιστο βαθμό τους ανθρώπινους πόρους και να εξοικονομήσουν εργατοώρες και αριθμούς υπαλλήλων.
Δραματικό είναι το πρόβλημα της υποστελέχωσης των υπηρεσιών και στον Δήμο Κορδελιού Ευόσμου. Σύμφωνα με τον Αντιδήμαρχο Διοικητικών Υπηρεσιών Χρήστο Ταξίδη, ο δεύτερος μεγαλύτερος Δήμος της Βόρειας Ελλάδας βρίσκεται στη δυσχερή θέση να αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια “κύματα” αποχωρήσεων, με συνταξιοδοτήσεις αλλά και μετακινήσεις προσωπικού λόγω της κινητικότητας, στερούμενος θέσεις σε υπηρεσίες αιχμής, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει πλέον σοβαρά λειτουργικά προβλήματα. «Αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα σε όλες σχεδόν τις υπηρεσίες μας. Οι ελλείψεις ωστόσο είναι πολύ σοβαρές στην Οικονομική υπηρεσία, στην Τεχνική και στην υπηρεσία Πρασίνου» αναφέρει ο κ. Ταξίδης και προσθέτει: «Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο πέρυσι αποχώρησαν από το Δήμο με συνταξιοδότηση 40 μόνιμοι εργαζόμενοι, χωρίς να αναπληρωθούν ποτέ οι θέσεις τους». «Σημαντικό πρόβλημα προκύπτει επιπλέον με τους κύκλους κινητικότητας, καθώς ένας σημαντικός αριθμός υπαλλήλων έφυγε από τις υπηρεσίες μας, με εκείνους που εισήλθαν στον Δήμο, να μην αναπληρώνουν τις κενές θέσεις των μετακινηθέντων, ούτε προς το ελάχιστο. Είναι πλέον ζήτημα βιωσιμότητας η ανάγκη να προκηρυχθούν άμεσα θέσεις μόνιμου προσωπικού, καθώς οι ελλείψεις είναι τεράστιες», τονίζει χαρακτηριστικά ο Αντιδήμαρχος Διοικητικών Υπηρεσιών. Αναφερόμενος στις προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος, μέσω του προγράμματος πλησίον σύνταξης, της προκήρυξης θέσεων μικρής χρονικής διάρκειας αλλά και οκτάμηνων συμβάσεων μέσω του ΟΑΕΔ, τονίζει ότι πρόκειται για ημίμετρα. «Ο Δήμος μας έχει τεράστιες ανάγκες και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο έργο του με υποστελεχωμένο και γηρασμένο προσωπικό. Κάνουμε έκκληση να δοθεί λύση άμεσα», σημειώνει ο κ. Ταξίδης.
Τεράστια χαρακτηρίζει τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι Δήμοι εξ αιτίας των μεγάλων ελλείψεων σε προσωπικό και ο Δήμαρχος Θέρμης, Θεόδωρος Παπαδόπουλος. Ελλείψεις, που όπως λέει και ο ίδιος, οφείλονται τόσο στο γεγονός ότι προσλήψεις μόνιμου προσωπικού έχουν να γίνουν εδώ και χρόνια, αλλά και εξαιτίας της αθρόας αποχώρησης υπαλλήλων, μέσω των μετατάξεων. «Όσο, μάλιστα, μειώνεται το προσωπικό, τόσο αυξάνονται οι αιτήσεις για μετάταξη επειδή στους εναπομείναντες υπαλλήλους πέφτει πολύ μεγαλύτερο βάρος δουλειάς. Η κατάσταση έγινε ακόμη χειρότερη την τελευταία διετία καθώς, λόγω της πανδημίας χάθηκε περίπου το ¼ από τις εργατοώρες του προσωπικού», τονίζει ο κ. Παπαδόπουλος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, σύμφωνα με τον Δήμαρχο Θέρμης, εντοπίζεται στις οικονομικές υπηρεσίες των Δήμων οι οποίες έχουν αποδυναμωθεί λόγω κυρίως των μετατάξεων. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και με τις τεχνικές υπηρεσίες από τις οποίες λείπουν μηχανικοί. Πρόκειται για δύο από τις πλέον νευραλγικές διευθύνσεις των δήμων, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται σημαντικά η λειτουργία τους. Επίσης, προκαλείται μεγάλη αδυναμία στην αξιοποίηση από τους δήμους των διαφόρων χρηματοδοτικών εργαλείων για την κατασκευή βασικών έργων υποδομής. «Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι πρόκειται να γίνουν προσλήψεις μηχανικών που αφορούν εγκρίσεις της διετίας 2019 και 2020. Αυτό είναι θετικό, αλλά δεν αρκεί. Θα πρέπει να γίνουν και άλλες προσλήψεις σε διοικητικό και εξειδικευμένο προσωπικό και παράλληλα να σταματήσει η συνεχής αιμορραγία που υφίστανται οι δήμοι μέσω των συνεχών μετατάξεων», σημειώνει.
Σύμφωνα με την Γενική Γραμματέα του Δήμου Καλαμαριάς, Ελένη Φύκα η υποστελέχωση είναι μια λέξη “σημαία” στους κόλπους του Δημοσίου τομέα άλλοτε συνυφασμένη με την πραγματικότητα και άλλοτε ένα άλλοθι απέναντι στην μειωμένη απόδοση και ελλειπή αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών. «Ανήκοντας πάνω από 20 χρόνια στο δυναμικό του Υπουργείου Οικονομικών και μετά της ΑΑΔΕ γνωρίζω από πρώτο χέρι την αλήθεια, ότι η υποστελέχωση, οι πολλές “έξοδοι” λόγω συνταξιοδοτήσεων και η μη ανάλογη αντικατάσταση με νέο δυναμικό είναι παράγοντες που συντελούν στη δυσλειτουργία των υπηρεσιών και ως προς τις συνθήκες εργασίας του προσωπικού (υπερωρίες, άγχος, πίεση έργου κλπ) και ως προς την αποτελεσματικότητα των οργανισμών-υπηρεσιών (ουρές, καθυστερήσεις, παρατάσεις κλπ)», αναφέρει η κα Φύκα. «Ούσα 15 χρόνια αιρετή στον Β’ βαθμό αυτοδιοίκησης και σήμερα Γενική Γραμματέας του Δήμου Καλαμαριάς συνδυάζοντας την εμπειρία μου στο δημόσιο τομέα ως υπάλληλος και αυτή της αυτοδιοίκησης έχω να πω πως κομμάτι του “προβλήματος” -αν χάριν ευκολίας το ονομάσουμε έτσι απλοϊκά- σαφώς και είναι η υποστελέχωση, όμως είναι καίριο και σημαντικό να σταθούμε σε άλλα κομμάτια του puzzle όπως η οργάνωση των υπηρεσιών, η εξειδίκευση του προσωπικού, τα περιγράμματα θέσης, η τοποθέτηση “αυτού που πρέπει εκεί που πρέπει”, η προσπάθεια για μόνιμη εργασία (χωρίς να ξεχνώ πόσο σημαντική είναι βέβαια η συμβολή του προσωπικού ορισμένου χρόνου με όλα τα “τρωτά” και γι’ αυτούς και για τις υπηρεσίες), η κατάρτιση το δυνατόν πληρέστερων και συνυφασμένων με την ιδιαιτερότητα κάθε φορέα Οργανισμών Εσωτερικής Λειτουργίας, η “γήρανση” του δυναμικού και άλλοι πολλοί παράγοντες», συμπληρώνει. «Με την ανάπτυξη και την εξέλιξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης η μείωση του προσωπικού είναι ένα νομοτελειακό επακόλουθο παρόλο που ποτέ και τίποτε δε θα αντικαταστήσει πλήρως και άρτια τον εργαζόμενο και τον ανθρώπινο παράγοντα στις υπηρεσίες. Ευχής έργο να μην υπάρχουν κενά σε κανένα οργανόγραμμα υπηρεσίας και να υπάρχουν οι οικονομικές πιστώσεις ώστε να διεξάγεται όπως πρέπει η μισθοδοσία», τονίζει η Γενική Γραμματέας του Δήμου Καλαμαριάς συμπληρώνοντας ότι «όμως μεγαλύτερη ευχή-χάριν ευφωνικώς η λέξη ευχή γιατί πρέπει να αποτελέσει στόχο και σημαίνοντα σκοπό- η συστηματική και αποτέλεσμα επιστημονικότητας και γνώσης, καταγραφή των αναγκών σε προσωπικό, των απαραίτητων ειδικοτήτων και περιγραμμάτων θέσης και αριθμητικά και ποιοτικά συνδυασμένα με τη στόχευση προκειμένου στο προσωπικό να δίνεται το σωστό εργασιακό περιβάλλον και η απόδοση ρου να είναι σωστά ελεγχόμενη και το δυνατό μεγαλύτερη».
Ο Δήμαρχος Ωραιοκάστρου, Παντελής Τσακίρης τονίζει ότι η υποστελέχωση δημόσιων υπηρεσιών είναι μια από τις πλέον γνωστές παθογένειες που ταλαιπωρούν και τους Δήμους της χώρας. «Παρά τις σημαντικές βελτιώσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, τα προβλήματα παραμένουν στην καθημερινή λειτουργία των υπηρεσιών τους. Ειδικότερα, η απουσία ανώτερου στελεχιακού δυναμικού σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι ο οικονομικός και διοικητικός, σε συνδυασμό με φαινόμενα πολυνομίας ή συχνών νομοθετικών μεταβολών οδηγούν σε κωλύματα στη διεκπεραίωση του έργου που μία εκλεγμένη διοίκηση αναλαμβάνει», αναφέρει ο κ. Τσακίρης. Όπως λέει, πολλές φορές, οι αλλαγές στους νόμους και η δυσκολία του υπηρεσιακού παράγοντα να προσαρμόζεται γρήγορα σε αυτές προκαλούν καθυστερήσεις. «Στον Δήμο Ωραιοκάστρου, ωστόσο, αλλάξαμε τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας και αξιοποιήσαμε καλύτερα το ανθρώπινο δυναμικό μας. Για πρώτη φορά μάλιστα συμμετείχαμε στο πρόγραμμα της κινητικότητας του υπουργείου Εσωτερικών. Επιπλέον, εγκαταστήσαμε ένα νέο ηλεκτρονικό εργαλείο απομακρυσμένων συναλλαγών. Με ένα κλικ στον ηλεκτρονικό υπολογιστή οι δημότες μπορούν τώρα να καταθέτουν αιτήματα και να εκδίδουν πιστοποιητικά από το σπίτι τους. Τέλος, μειώσαμε δραστικά τον χρόνο έκδοσης ΤΑΠ: από τρεις μήνες σε μία μόλις εβδομάδα. Με αυτούς και άλλους τρόπους, λοιπόν, κάναμε τη ζωή του δημότη ευκολότερη στις συναλλαγές του με τον Δήμο, παρά τα προβλήματα που κληρονομήσαμε», καταλήγει ο Δήμαρχος Ωραιοκάστρου.
Σοβαρότατο πρόβλημα αντιμετωπίζει και ο Δήμος Λαγκαδά όπου σύμφωνα με τα στοιχεία των υπηρεσιών υπάρχουν 42 κενές θέσεις ΠΕ. «Θα έλεγα ότι οι ελλείψεις σε προσωπικό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στον Δήμο Λαγκαδά, αν όχι το μεγαλύτερο. Μεγαλύτερο ζήτημα από την έλλειψη προσωπικού παρατηρείται στις τεχνικές υπηρεσίες. Βέβαια και στις υπόλοιπες υπηρεσίες δεν έχουμε συγκεκριμένο προσωπικό», αναφέρει ο Δήμαρχος Λαγκαδά, Γιάννης Ταχματζίδης. Όπως λέει «έχουν γίνει εδώ και πολύ καιρό τα σχετικά αιτήματα στην ΚΕΔΕ για την κάλυψη των κενών θέσεων του προσωπικού αλλά κυρίως να μην υπάρχει τόσο εύκολη κινητικότητα των υπαλλήλων». «Δεν μπορεί οι περιφερειακοί δήμοι να αφαιμάζονται και οι υπάλληλοι να πηγαίνουν σε άλλες υπηρεσίες που κανείς δεν ξέρει ποια εργασία προσφέρουν εκεί», σημειώνει ο κ. Ταχματζίδης τονίζοντας ότι σε συναντήσεις με κυβερνητικά στελέχη «έχουμε επισημάνει επανειλημμένα το πρόβλημα, το γνωρίζουν πολύ καλά και ευελπιστούμε το επόμενο διάστημα να υπάρξει ένα πλάνο λύσεων ώστε να μπορέσουν οι δήμοι να γίνουν λειτουργικοί και εξυπηρετικοί προς τον πολίτη».
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 28-5-2022)