Του Βαγγέλη Πλάκα
«Εδώ, παιδί μου, πήγαινε σχολείο ο παππούς σου. Εδώ ήταν η τάξη του». Τα δάκρυα γυαλίζουν τα μάτια της καθώς ανεβαίνει τα σκαλιά του Δημοτικού Σχολείου της Τρίγλιας. Το κτίριο εντυπωσιακό, τετραώροφο, με μεγάλες τάξεις και πολλές βοηθητικές αίθουσες, αποτυπώνει το μέγεθος της ακμάζουσας ελληνικής κοινότητας της Τρίγλιας. Πρόσφατα ανακατασκευάστηκε από τον Δήμο Μουδανιών και χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Σε απόσταση λίγων μέτρων, σε ένα δρομάκι με διώροφα σπίτια που στέγαζαν ως την ανταλλαγή του 1923 Έλληνες, η πινακίδα λέει «Πολιτιστικό Κέντρο» μα οδηγεί στον Ναό του Βασιλείου του Μέγα, που και αυτός πρόσφατα ανακατασκευασμένος χρησιμοποιείται για πολιτιστικές δράσεις από τον τοπικό Δήμο. Πόσοι από τους προγόνους όσων Ελλήνων βρέθηκαν σήμερα στην Τρίγλια και έλκουν την καταγωγή τους από την περιοχή να βαφτίστηκαν ή να παντρεύτηκαν εδώ… Αμιγώς ελληνικό χωριό η Τρίγλια που ακόμη και 100 χρόνια μετά, έχει παντού, στην αύρα της, στο είναι της, στην ιστορία της τον ελληνικό πολιτισμό. Σοφά τα λόγια του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου μετά τον καθαγιασμό των υδάτων (Θεοφάνεια σήμερα με το παλιό ημερολόγιο), που έγιναν όμως μέσα στο ναό καθώς για δεύτερη χρονιά οι αρχές δεν έδωσαν στο Πατριαρχείο την άδεια για τη ρίψη του σταυρού στα νερά της Προποντίδας: «Δεν συναντάμε σήμερα στη μικρασιατική γη τις ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες αλλά βρίσκουμε παντού το αποτύπωμά τους», είπε.
Ο Μητροπολίτης Προύσσης κ. Ιωακείμ αγωνίζεται για την ελληνική συνέχεια στην περιοχή, μέσα από την παρουσία της ορθοδοξίας και τη διάσωση του πολιτισμού, δίχως όμως κλήρο και αυτό είναι κάτι που απαντάτε και στην Πόλη. Αγώνα δίνει και ο επίσκοπος και ο πατέρας Σοφρόνιος, στην Μονή Ζωοδόχου Πηγής, που φιλοξενεί και τους πατριαρχικούς τάφους. Μοναχές δεν υπάρχουν πια και έρχονται διαδοχικά από την Ελλάδα για ορισμένους μήνες. Όμως η Μονή αντέχει και παραμένει εν λειτουργία όπως και η αντρική της Αγίας Τριάδας στη Χάλκη, που ο επίσκοπος Κασσιανός με δύο μόλις ιερείς την κρατούν ζωντανή, για να στηρίζει τη Θεολογική Σχολή που παραμένει κλειστή απο το 1971.
Ανήμερα της ονομαστικής του γιορτής, ο πατέρας Αθανάσιος τέλεσε μόνος του, μαζί με τον ψάλτη, την Θεία Λειτουργία στην Παναγιά των Βλαχερνών. Αργότερα μπήκε στο Ναό η αντιπροσωπεία της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας και έψαλλαν υπό τον Μητροπολίτη Νεαπόλεως-Σταυρουπόλεως κ. Βαρναβά τον Ακάθιστο Ύμνο και δονήθηκε ο χώρος από τον ύμνο «Tην Yπερμάχω Στρατηγό τα νικητήρια», εκεί που αιώνες πριν είχε ακουστεί για πρώτη φορά από τους βυζαντινούς. Στον ίδιο χώρο, μπροστά στο αγίασμα και την εικόνα της Παναγίας του «Ακάθιστου Ύμνου» που σήμερα βρίσκεται στη Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους. Το πρόσωπο του πατέρα Αθανάσιου έλαμψε, πήρε δύναμη.
Αλλά και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, το προηγούμενο βράδυ, αν δεν ήταν η αποστολή των μακεδόνων δημάρχων, ο εσπερινός θα τελούνταν δίχως πιστούς –πέρασαν κάποια στιγμή καναδυο τουρίστες. Ό πατριάρχης, την ώρα που οι επισκέπτες άναβαν ακόμη τα κεριά τους, μπήκε αθόρυβα και διακριτικά στο ναό του Αγίου Γεωργίου και κάθισε ταπεινα στο στασίδι δίπλα από το παραθρόνι. Προσευχήθηκε και εξέφρασε τις ευχαριστίες του για την επίσκεψη. Εκεί, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο Φανάρι, μπροστά στον Κεράτειο και κάτω από τη σκέπη της επιβλητικής Μεγάλης του Γένους Σχολής.
Περί τους 2000 Έλληνες απέμειναν στην Κωνσταντινούπολη που πλέον αριθμεί 20 εκατομμύρια πληθυσμό. Οι μαθητές στο «Ζωγράφειο» αυξήθηκαν φέτος στους 62, από 50 την περασμένη χρονιά αλλά ο διευθυντής της Γιάννης Δεμιρτζόγλου, βλέποντας τον ενθουσιασμό στα μάτια μου από την αριθμητική αυτή αύξηση, έσπευσε να διευκρινίσει: «σταθερός είναι ο πληθυσμός μας τα τελευταία χρόνια». Ίσως εγώ ενδόμυχα να έτρεφα την ελπίδα για κάποιο νέο σαν τις ρίζες που δείχνει να βγάζει ξανά ο ελληνισμός στην Ίμβρο.
«Να τους σκεφτόμαστε και να τους επισκεπτόμαστε», ζήτησαν οι περισσότεροι με τους οποίους μίλησα. Η ΠΕΔ, από την πλευρά της το έκανε. Όχι μόνο με την επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη και το Πατριαρχείο αλλά και στηρίζοντας εμπράκτως για άλλη μια φορά με οικονομική βοήθεια. Μετά τη φωτιά στο ελληνικό γηροκομείο του Βαλουκλί, τον Αύγουστο του 2022, η ΠΕΔ αποφάσισε να προσφέρει 50.000 για τα έργα αποκατάστασης. Που προχωρούν με γοργούς ρυθμούς. Το διαπιστώσαμε και εμείς κατά την επίσκεψή μας. Η οροφή –που κάηκε ολοσχερώς- αποκαταστάθηκε. Ίσως σύντομα οι δεκάδες Ρωμιοί ξαναβρούν τα δωμάτια τους. Περπατήσαμε μαζί σε αυτά, άδεια και έρημα μέσα στο εργοτάξιο, με τον πρόεδρο της ΠΕΔ και δήμαρχο Πυλαίας-Χορτιάτη Ιγνάτιο Καϊτεζίδη, που μας μίλησε για την προσφορά αλλά και τον προκάτοχό του δήμαρχο Αμπελοκήπων-Μενεμένης Λάζαρο Κυρίζογλου, που μου θύμισε παλαιότερες δωρεές για τον ελληνισμό της πόλης.