Του Γιώργου Ρακκά, Δρ. Κοινωνιολογίας, πολιτικού αναλυτή
Στην τελευταία εβδομάδα πριν τις ευρωπαϊκές εκλογές, το ενδιαφέρον της εγχώριας αντιπαράθεσης επικεντρώθηκε στο πόθεν έσχες του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Όχι ότι δεν έχουν σημασία η τήρηση των σχετικών νομοθετικών διατάξεων από τα σημαίνοντα πολιτικά πρόσωπα, ακόμη, της δεοντολογίας, και μιας στοιχειώδους συνέπειας λόγων και πράξεων.
Αλλά αυτήν την στιγμή, η ευρωπαϊκή πολιτική της Ελλάδας αγγίζει ζητήματα ζωτικής σημασίας που παραλείπονται εντελώς από την δημόσια συζήτηση.
Ένα παράδειγμα: η ελληνική γεωργία καρκινοβατεί μεταξύ των δικών της δομικών προβλημάτων (μικρός κλήρος, αποτυχία συνεταιριστικών σχημάτων, ενεργειακό κόστος, έλλειμμα εργατικών χεριών, αδυναμία τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, γήρανση των αγροτών, παρωχημένου μείγματος καλλιεργειών) και των συγκεκριμένων περιορισμών της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Θα περίμενε κανείς από τα κόμματα που διαγκωνίζονται στον προεκλογικό στίβο να αναπτύξουν τις ατζέντες τους πάνω στο ζήτημα αυτό.
Γιατί η διατροφική ασφάλεια είναι από τις πιο κρίσιμες παραμέτρους για την βιωσιμότητα της χώρας, διότι αυτή διαθέτει στα χαρτιά ένα συγκριτικό πλεονέκτημα ποιότητας, γιατί πρέπει να καλύψει γρήγορα το παραγωγικό της έλλειμμα και διότι ένας υγιής αγροτικός τομέας δημιουργεί κίνητρα για αποκέντρωση αλλά και μπορεί υπό προϋποθέσεις να ενισχύσει τα μεσαία εισοδήματα.
Στην θεωρία όλα αυτά. Γιατί στην πράξη, όταν κανένα κόμμα δεν ασχολείται με το πως θα στρέψει την κοινή αγροτική πολιτική της ΕΕ προς όφελος της ελληνικής γεωργίας, τότε εκείνη θα αφεθεί να ακολουθήσει την μοίρα της.
Το ίδιο συμβαίνει εν γένει με την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων. Η απορρόφηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, έχει τις χαμηλότερες επιδόσεις (περίπου 23%) στους πόρους που προορίζονται για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.
Που να μην είχε εκπονηθεί, δηλαδή, η Έκθεση Πισσαρίδη. Που όταν δημοσιοποιήθηκε χαιρετίστηκε με πανηγυρισμούς για το ότι θα σημάνει την απαρχή της βέλτιστης αξιοποίησης των πόρων αυτών για την αλλαγή μοντέλου της ελληνικής οικονομίας.
Προφανώς και είχε προβλήματα και αδυναμίες αλλά έμεινε στο συρτάρι για τους ακριβώς αντίθετους λόγους: δεν ‘κάνει γκελ’ η βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας στον δημόσιο διάλογο. Οι εκθέσεις, εξ’ άλλου, είναι για να εκπονούνται όχι να υλοποιούνται –το λέει και τ’ όνομά τους…
Θα μπορούσαμε να πάμε και σε σοβαρότερα ζητήματα. Μεγάλες προκλήσεις περιμένουν την Ευρώπη την επόμενη πενταετία. Τι θα γίνει με την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και άμυνα, την αμυντική βιομηχανία, την παραγωγική αυτοτέλεια, αλλά και το μεταναστευτικό; Μπορεί άραγε να υπάρξει ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δίχως γεωγραφική οριοθέτηση της κυριαρχίας της (άρα φύλαξη των συνόρων) και χωρίς πολιτιστική οριοθέτηση (που σημαίνει, να παραμείνουν το Παρίσι, το Βερολίνο ή οι Βρυξέλλες ευρωπαϊκή πόλη και όχι πεδίο πολυπολιτισμικών συγκρούσεων);
Για να πάμε σε κρίσιμα ζητήματα που μας ενδιαφέρουν πάρα πολύ. Η Τουρκία εκβιάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση και θέλει να την εξαρτήσει ποικιλοτρόπως προκειμένου να αποσπάσει την ανοχή της τελευταίας στα επεκτατικά σχέδια. Έχουμε πολιτική για να την σταματήσουμε; Διαθέτουμε βαλκανική πολιτική, ώστε τα ζητήματα της διεύρυνσης προς τα δυτικά Βαλκάνια να μην τα εκμεταλλεύεται ο κάθε Ράμα και ο κάθε Κούρτι -πρόεδρος του Κοσόβου- για να προωθούν την περιθωριοποίηση της ελληνικής μειονότητας της Βορείου Ηπείρου ή τον αλυτρωτισμό της Μεγάλης Αλβανίας; Για να μην μιλήσουμε για τον “μακεδονισμό” του VMRO.
Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν βρίσκεται ψηλά στην ημερήσια διάταξη των ευρωπαϊκών εκλογών. Και υπάρχουν αλλά τόσα.
Εδώ όμως βασιλεύει η μικροπολιτική. Το αποτέλεσμα; Η απόχη αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 50%-55% σύμφωνα με δημοσκοπήσεις. Και η πλειοψηφία των υπολοίπων ψηφίζει “με το μανταλάκι στη μύτη”.
Όμως δεν είναι μόνο η κατάπτωση της εκλογικής διαδικασίας και της αντιπροσώπευσης. Μπορεί να το ξεχνάμε, αλλά η δημοκρατία [οφείλει να] είναι λειτουργικό πολίτευμα. Όσο δεν συζητάμε για όλα τα παραπάνω, άλλο τόσο δεν θα διαθέτουμε ευρωπαϊκή πολιτική: για τη γεωργία, την παραγωγική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, την αποκέντρωση, το δημογραφικό, την γεωπολιτική, την άμυνα ή την ασφάλεια.
Συμπέρασμα; Ο ιός της μικροπολιτικής μας καθηλώνει σε τέλμα. Πολύ αργά, πολύ μεθοδικά, πολύ βολικά.