Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ ενέκρινε ένα νέο είδος φαρμάκου για τη σχιζοφρένεια. Το φάρμακο λαμβάνεται από το στόμα σε μορφή δισκίου δύο φορές την ημέρα και θα κυκλοφορήσει στην αγορά με την ονομασία Cobenfy. Το κύριο πλεονέκτημά του είναι ότι φαίνεται να έχει λιγότερες παρενέργειες από τα υπάρχοντα φάρμακα. Τα περισσότερα φάρμακα για τη σχιζοφρένεια, ευρέως γνωστά ως αντιψυχωσικά, δρουν μεταβάλλοντας τα επίπεδα ντοπαμίνης, μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου που επηρεάζει τη διάθεση, τα κίνητρα και τη σκέψη. Το Cobenfy ακολουθεί μια διαφορετική προσέγγιση ρυθμίζοντας την ακετυλοχολίνη, μια άλλη χημική ουσία του εγκεφάλου που βοηθά τη μνήμη, τη μάθηση και την προσοχή.
«Η σχιζοφρένεια σχετίζεται με υπερβολική νευροδιαβίβαση ντοπαμίνης – άρα με υπερβολική δραστηριότητα ντοπαμίνης», εξηγεί η Δρ. Αν Σιν, ψυχίατρος και διευθύντρια κλινικής έρευνας για τη σχιζοφρένεια και τη διπολική διαταραχή στο νοσοκομείο McLean κοντά στη Βοστώνη.
Το Cobenfy είναι το πρώτο νέο φάρμακο για την ψύχωση που δεν μεταβάλλει τα επίπεδα της ντοπαμίνης.
«Μελετώ τη σχιζοφρένεια και μέσω αυτής της έρευνας άρχισα να διερευνώ την ιδέα της στόχευσης των μουσκαρινικών υποδοχέων, επειδή εδώ υπήρχε ένα τυχαίο κλινικό εύρημα που υποδήλωνε πιθανή αποτελεσματικότητα, η οποία είναι πραγματικά δύσκολο να βρεθεί στην ψυχιατρική», λέει ο επικεφαλής της μελέτης Άντριου Μίλερ. Ο ερευνητής αναφέρεται σε μια μελέτη του 1997 κατά την οποία ασθενείς με Αλτσχάιμερ έλαβαν ένα φάρμακο το οποίο αν και μείωσε τα συμπτώματα, δεν κυκλοφόρησε ποτέ στην αγορά.
Οι μουσκαρινικοί υποδοχείς πήραν το όνομά τους επειδή ανταποκρίνονται στη μουσκαρίνη, μια χημική ουσία που περιέχεται σε ορισμένα μανιτάρια. Το πρόβλημα στην ανάπτυξη ενός φαρμάκου που τους ενεργοποιεί στον εγκέφαλο είναι ότι μπορεί να ενεργοποιήσει και τους υποδοχείς στον γαστρεντερικό σωλήνα, κάτι που οι ασθενείς δεν θα μπορούσαν να ανεχθούν.
Έτσι, ο Μίλερ και η ομάδα του αποφάσισαν να προσθέσουν ένα δεύτερο φάρμακο το οποίο χρησιμοποιείται ήδη για την υπερδραστήρια ουροδόχο κύστη – προκειμένου να κλείσουν τους γαστρεντερικούς υποδοχείς. Το φάρμακο αυτό δεν μπορεί να περάσει στον εγκέφαλο από το αίμα. Αυτό σημαίνει ότι κλείνει τους μουσκαρινικούς υποδοχείς, αλλά δεν εμποδίζει το πρώτο φάρμακο να κάνει τη δουλειά του στον εγκέφαλο.
Πόσο θα κοστίζει
Η κατασκευάστρια εταιρεία του φαρμάκου, η Bristol Myers Squibb, δήλωσε ότι το φάρμακο θα είναι διαθέσιμο στις ΗΠΑ από τον Οκτώβριο και θα κοστίζει 1.850 δολάρια το μήνα. Αν και το νέο φάρμακο δεν είναι για όλους, θα μπορούσε να βοηθήσει τους ασθενείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις υπάρχουσες θεραπείες.
Για την έγκριση του φαρμάκου, ο FDA εξέτασε τα αποτελέσματα των διπλά τυφλών, ελεγχόμενων κλινικών δοκιμών που διεξήγαγαν οι ερευνητές και οι οποίες διήρκησαν 5 εβδομάδες. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί επισημαίνουν ότι παραμένουν ερωτήματα σχετικά με τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, καθώς η μελέτη είχε μικρή διάρκεια.
Οι συνήθεις παρενέργειες του Cobenfy περιλαμβάνουν ναυτία, δυσκοιλιότητα και ταχυκαρδία.