Του Μιλτιάδη Σαρηγιαννίδη, αν. καθηγητή Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου ΑΠΘ
Υπάρχει μια η διάχυτη ανησυχία, πως σταδιακά εισερχόμαστε σε μια περίοδο αναταράξεων στις σχέσεις Αθήνας και Σκοπίων, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντάσεις που θα κατέστρεφαν το ήρεμο κλίμα στις διμερείς σχέσεις. Η ορκωμοσία της νέας Προέδρου της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας μισάνοιξε τη ντουλάπα με τους σκελετούς και υπενθύμισε το αυτονόητο: πως δεν αρκούν μονάχα οι υπογραφές της Συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά απαιτείται καλοπιστία και πολιτική διάθεση για τη συμμόρφωση με τις διατάξεις της.
Φυσικά, η συμπεριφορά της νέας Προέδρου του γειτονικού μας κράτους, δεν αποτελεί έκπληξη. Κατά τη διάρκεια του προεκλογικού της αγώνα δήλωνε πως εφόσον εκλεγόταν θα χρησιμοποιούσε το όνομα «Μακεδονία» δίχως τον γεωγραφικό προσδιορισμό. Όμως και στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές (2019), όταν είχε χάσει από τον απερχόμενο Πρόεδρο ΣτέβοΠενταρόφσκι, είχε δηλώσει πως σε περίπτωση εκλογής της θα αναλάμβανε πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος με αντικείμενο την επαναφορά της παλιάς ονομασίας της χώρας.
Φυσικά, η κυρία ΓκορντάναΣιλιάνοφσκα δεν είναι αφελής και έχει πλήρη συνείδηση των λόγων και των έργων της. Έχει συμμετάσχει σε κυβερνητικές θέσεις από την στιγμή της δημιουργίας της χώρας της και συμμετείχε σε επιτροπές διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο ΟΑΣΕ. Επιπλέον, έχει διδάξει ως καθηγήτρια πανεπιστήμιου συνταγματικό δίκαιο και πολιτικά συστήματα. Επομένως, η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας δεν έκανε κάποια άσκηση επιπολαιότητας, όταν ορκίστηκε επικαλούμενη το όνομα «Μακεδονία» χωρίς τον γεωγραφικό προσδιορισμό, ενώ το κείμενο του όρκου που υπέγραψε αναφέρεται στη συνταγματική ονομασία της χώρας. Αντίθετα, η στάση της θυμίζει εποχές κυβερνήσεων Γκρουέφσκι, όταν οι κοινοβουλευτικές αποστολές της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς δίπλωναν τα επίσημα καρτελάκια με την ονομασία «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» (πΓΔΜ) για να φαίνεται μόνο το «Μακεδονία». Και βέβαια, η νέα Πρόεδρος εγείρει παρόμοια ζητήματα και στις σχέσεις με τη Βουλγαρία, καθώς αρνείται την ύπαρξη βουλγαρικής μειονότητας. Με άλλα λόγια, η κυρία ΓκορντάναΣιλιάνοφσκα αρνείται το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των πολιτών της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας που δηλώνουν βουλγαρική καταγωγή, αλλά υπερασπίζεται το δικό της δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού να αποκαλεί την πατρίδα της «Μακεδονία».
Αν όλα αυτά δεν ήταν σοβαρά, θα αρκούσε μια αναφορά στον ΧάρρυΚλυν για να ελαφρύνουμε την ατμόσφαιρα: «τα δικά σας δικά μας, και τα δικά μας δικά μας». Όμως, τουλάχιστον για την ώρα, η στάση της νέας ενοίκου του προεδρικού μεγάρου στα Σκόπια δεν προοιωνίζει τίποτε θετικό. Φυσικά, δεν είναι εκείνη που θα χαράξει την πολιτική της χώρας. Επομένως, θα πρέπει να αναμένουμε και την στάση που θα κρατήσει το κόμμα από το οποίο προέρχεται η νέα Πρόεδρος –που επίσης κέρδισε πανηγυρικά τις εκλογές– αφού συμπράξει με κάποιο/α από τα αλβανικά κόμματα, και σχηματίσει κυβέρνηση.Πάντως, και ο επερχόμενος Πρωθυπουργός ΧρίστιανΜιτσκόσκι απευθυνόμενος στους οπαδούς του κόμματός του το βράδυ της νίκης των εκλογών, αναφέρθηκε σε «Μακεδονία» και οι θέσεις του για το όνομα της χώρας ταυτίζονται με αυτές της νέας Προέδρου.
Η επιστροφή του VMRO-DPMNE στα ανώτατα πολιτειακά αξιώματα της γειτονικής μας χώρας, μόνο ανησυχία μπορεί να προκαλέσει για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, καθώς πλέον αναμένεται να αυξηθεί η ρωσική επιρροή. Φαίνεται, πως η προοπτική της ΕΕ δεν συγκινεί ιδιαίτερα το εκλογικό σώμα, ή έστω, οι ηττημένοι σοσιαλδημοκράτες δεν είναι η κατάλληλη πολιτική πλατφόρμα για να εμπνεύσουν τους πολίτες για περισσότερη Ευρώπη. Και φυσικά, η επιστροφή των πολιτικών συγγενών του Γκρουέφσκι στην εξουσία, θα δοκιμάσει τα πραγματικά όρια της Συμφωνίας των Πρεσπών και θα αναδείξει τις αυταπάτες του εμπνευστή της και την πλάνη των διαπρύσιων υποστηρικτών της.
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 18-5-2024)