Οι Ουκρανοί στρατιωτικοί είναι μπερδεμένοι. Περίμεναν μια μεγαλύτερη και πολύ πιο σκληρή απώθηση στην αιφνιδιαστική αντεπίθεσή τους που έχουν εξαπολύσει από την προηγούμενη εβδομάδα στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας. Και παρά τους ισχυρισμούς των μέσων ενημέρωσης που ελέγχονται από το Κρεμλίνο για επιτυχημένη αντίσταση, υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για αυτό μέχρι στιγμής. Γιατί άραγε;
Στο ερώτημα αυτό επιχειρεί να απαντήσει σε δημοσίευμά του το Politico, θέτοντας ορισμένα εύλογα ερωτήματα:
Είναι ένα σημάδι της ρωσικής στρατιωτικής ανικανότητας, την οποία ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δει σε αφθονία;
- Αφιερώνουν το χρόνο τους οι διοικητές του στρατού του Βλαντιμίρ Πούτιν συγκεντρώνοντας τις απαραίτητες δυνάμεις για να αποφύγουν την απόσυρση πολλών μονάδων από τις πρώτες γραμμές του Ντόνετσκ;
- Θα είναι κάτι μεγαλύτερο που ο Πούτιν πιστεύει ότι θα είναι αρκετή απάντηση – ίσως ένας τεράστιος πύραυλος, drones και συστοιχίες πυραύλων στο Κίεβο ή ακόμα και η χρήση ενός τακτικού πυρηνικού για να τιμωρήσει;
- Ή μήπως είναι απλώς ότι ο άνθρωπος που έχει ορίσει να αναλάβει την αντιμετώπιση της κρίσης, ο Γραμματέας του Κρατικού Συμβουλίου της Ρωσίας, Αλεξέι Ντιούμιν, αφιερώνει χρόνο για να καταστρώσει ένα σχέδιο;
Στην προκειμένη περίπτωση, συνεχίζει το Politico, το ερώτημα παραμένει: Τι πρόκειται να κάνει ο Πούτιν;
Ο Ντιούμιν δεν πρέπει να υποτιμάται. Ονομάστηκε «σωματοφύλακας του Πούτιν» από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, καθώς ήταν πράγματι ο προσωπικός σωματοφύλακας του Ρώσου ηγέτη το 1999, πριν προαχθεί σε αναπληρωτή επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας.
Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα για τον 52χρονο. Γεννημένος στο Κουρσκ, γνωρίζει καλά την περιοχή και είναι βαθιά ταγμένος στον ρωσικό στρατό, με τον πατέρα του να είναι επικεφαλής του 4ου Τμήματος της Κύριας Στρατιωτικής Ιατρικής Διεύθυνσης του Υπουργείου Άμυνας.
Ο Ντιούμιν πήγε στη στρατιωτική σχολή και σπούδασε μηχανικός, φτάνοντας στο βαθμό του αναπληρωτή αρχηγού των ειδικών δυνάμεων της διεύθυνσης στρατιωτικών πληροφοριών (GRU) την εποχή της προσάρτησης της Κριμαίας. Λέγεται ότι ενορχήστρωσε τη φυγή του πρώην φιλορωσικού προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς, έχει υπηρετήσει ως αρχηγός του επιτελείου των ρωσικών χερσαίων δυνάμεων και ως αναπληρωτής υπουργός Άμυνας πριν γίνει ο αδυσώπητος και αποτελεσματικός κυβερνήτης της περιοχής Τούλα το 2016.
Στο Κρεμλίνο ορισμένοι βλέπουν τώρα τον Ντιούμιν ως τον πιθανό διάδοχο του Πούτιν υπό αναμονή. Θεωρείται ικανός, αδίστακτος και ψυχρός – «όχι πολύ διαφορετικός από το αφεντικό του», όπως σημειώνει. Και είναι γνωστό ότι είναι μεθοδικός – μια πιθανή εξήγηση για την καθυστέρηση της αντεπίθεσης της Ρωσίας.
Στις κρίσιμες στιγμές… εξαφανίζεται ο Πούτιν
Ωστόσο, μια άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι ο Πούτιν δείχνει για άλλη μια φορά πώς μπορεί να παραλύσει σε μια κρίση, ακόμη και να εξαφανιστεί από τη δημόσια θέα – ένα χαρακτηριστικό που προηγουμένως συγκρίθηκε με τον Ιωσήφ Στάλιν, ο οποίος αποσύρθηκε στη βίλα του και παρέμεινε σε κατάσταση αδράνειας όταν οι γερμανικές δυνάμεις κατευθύνονταν προς τη Μόσχα επί Σοβιετικής Ένωσης το 1941.
Ο παραλληλισμός έγινε για πρώτη φορά από τους Μοσχοβίτες επικριτές του Πούτιν κατά τη διάρκεια του Covid-19. Κρυμμένος στο κτήμα του στο Νόβο-Ογκαριόβο στην περιφέρεια της Μόσχας, ο Πούτιν απουσίαζε σε μεγάλο βαθμό καθώς η πρωτεύουσα πάλευε να περιορίσει την εξάπλωση του θανατηφόρου ιού, με τον Μαρκ Γκαλεότι, αναλυτή στο Βρετανικό Royal United Services Institute, να σημειώνει το χαρακτηριστικό του Ρώσου προέδρου είναι να αφήνει «ορισμένες σοβαρές προκλήσεις να γίνονται πρόβλημα κάποιου άλλου».
Και αυτό μπορεί κάλλιστα να εξηγήσει ένα μοτίβο ενεργειών του όταν προέκυπταν ανθρωπογενείς ή φυσικές καταστροφές. Το 2000, έκανε διακοπές στην κατοικία του στο Σότσι όταν το πυρηνικό υποβρύχιο Κουρσκ βυθίστηκε στη Θάλασσα του Μπάρεντς.
Τελικά συναντήθηκε με τους συγγενείς των 118 θυμάτων καθώς ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων στα ΜΜΕ λόγω της απουσίας του – και η συνάντηση δεν πήγε καλά. Στη συνέχεια, το 2018, επικρίθηκε για μια υποτονική αντίδραση σε μια τεράστια πυρκαγιά σε εμπορικό κέντρο στην πόλη Κεμέροβο της Σιβηρίας που άφησε πίσω του τουλάχιστον 64 νεκρούς, 41 εκ των οποίων ήταν παιδιά. Μετά την καταστροφή, κατηγορήθηκε από τις οικογένειες των αδικοχαμένων συγγενών τους ότι επανέλαβε το ίδιο λάθος.
Τα ερωτήματα που καλούνται να απαντήσουν οι Ουκρανοί διοικητές
Οι Ουκρανοί ηγέτες και διοικητές βρίσκονται σε αναμονή για οποιαδήποτε ολοκληρωμένη απάντηση μπορεί να προκύψει από τη Ρωσία – και γιατί αργεί τόσο πολύ. Ωστόσο, όταν πρόκειται για τις επόμενες κινήσεις των Ρώσων, έχουν και αυτοί κάποια ερωτήματα να απαντήσουν. Πρέπει να μείνουν και να υπερασπιστούν το σημαντικό επίτευγμα με την κατάληψη της περιφέρειας Κουρσκ στο ρωσικό έδαφος; Πρέπει να αποσυρθούν πλήρως ή απλώς να αποσυρθούν εν μέρει και να δημιουργήσουν μια ζώνη ασφαλείας;
Εάν η Ουκρανία πιστεύει ότι μπορεί να αναγκάσει τον Πούτιν να αποσύρει σημαντικό στρατιωτικό δυναμικό και εξοπλισμό από την πιο στρατηγικής σημασίας περιοχής του Ντόνετσκ, όπου η Ρωσία βρίσκεται τώρα 15 χιλιόμετρα από την πόλη Ποκρόφσκ, μπορεί να μπει στον πειρασμό να παραμείνει στο ρωσικό έδαφος και να προσπαθήσει να επεκτείνει το πλεονέκτημά της.
Ωστόσο, ο απόστρατος στρατηγός Μαρκ Κίμμιτ, πρώην βοηθός Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Πολιτικές-Στρατιωτικές Υποθέσεις, φοβάται τις συνέπειες εάν αυτό επιλέξει να κάνει η Ουκρανία:
«Το κύριο μέλημά μου είναι εάν κάποιος από τους Ρώσους στρατηγούς έχει διαβάσει τα βιβλία ή έχει μελετήσει οποιεσδήποτε από τις μάχες των προγόνων τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και προσπαθήσουν να περικυκλώσουν τις ουκρανικές δυνάμεις, είτε με μια “τανάλια” μέσα στη Ρωσία είτε με ένα βαθύτερη κυκλωτική κίνηση εντός της Ουκρανίας», είπε.
«Εάν συμβεί αυτό, και μπορέσουν να ολοκληρώσουν μια περικύκλωση, οι Ρώσοι θα «μειώνουν τις δυνάμεις» όπως έκαναν με τη γερμανική έκτη Στρατιά στο Στάλινγκραντ», πρόσθεσε.
Επιπλέον, η προσπάθεια διατήρησης των στρατευμάτων της ουκρανικής αντεπίθεσης θα σήμαινε πιθανότατα την προσθήκη και άλλων στρατευμάτων στους 12.000 που ήδη εκτιμάται ότι βρίσκονται εντός της Ρωσίας και η Ουκρανία έχει έντονη έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού.
Τα ουκρανικά στρατεύματα στο ρωσικό έδαφος θα αντιμετωπίσουν επίσης ηλεκτρονικό πόλεμο και τη ρωσική αεράμυνα μόλις η Μόσχα αρχίσει να στοχεύει τα στρατεύματα με τις βόμβες ολίσθησης (σ.σ. εκρηκτικοί μηχανισμοί που έχουν υποστεί τροποποίηση και μπορούν να ρίχνονται από αεροπλάνα σε μεγάλες αποστάσεις για να καταστρέφουν οχυρώσεις).
Εξ ου και οι εκκλήσεις του Προέδρου Ζελένσκι προς τους δυτικούς συμμάχους του να επιτρέψουν στους στρατιωτικούς διοικητές της Ουκρανίας να κάνουν χρήση των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς που έχουν εμβέλεια πολύ βαθύτερα στη Ρωσία.
Εν μέσω όλης αυτής της αβεβαιότητας, την Κυριακή ο Ζελένσκι έδειξε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις σκοπεύουν να διατηρήσουν μια ουδέτερη ζώνη – αν και δεν διευκρίνισε αν αυτή θα περιλάμβανε ολόκληρο το σημαντικό κομμάτι ή ένα πολύ μικρότερο τμήμα της ρωσικής επικράτειας στο Κουρσκ.
Ωστόσο, το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Ζελένσκι είναι να υποστεί μια σοβαρή απόκρουση στο Κουρσκ ή να δει μια νίκη να μεταμορφώνεται σε ήττα λόγω υπερβολικών φιλοδοξιών, υπονομεύοντας το ανεβασμένο ηθικό που έδωσε τελικά η αντεπίθεση τόσο στην Ουκρανία όσο και στους δυτικούς συμμάχους της.