Του Βαγγέλη Πλάκα
Σε όσους παρακολουθούν σταθερά τις εσωτερικές εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονίας, η μετεκλογική στάση της νέας πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας της χώρας δεν αποτελεί έκπληξη. Το εθνικιστικό VMRO είχε αντιταχθεί στη Συμφωνία των Πρεσπών και ήταν, βάσει των σταθερών του θέσεων, σίγουρο πως σε περίπτωση που κέρδιζε τις εκλογές θα κρατούσαν μόνο το “Μακεδονία” για το χαρακτηρισμό της χώρας τους, όπως και ήδη κάνουν θεωρώντας το δικαίωμά τους να αποκαλούν τη χώρα τους όπως επιθυμούν. Το προεκλογικό σύνθημα τους άλλωστε ήταν το «Κάνε τη Μακεδονία πάλι δική σου!», στέλνοντας έτσι στους πολίτες της χώρας τους το μήνυμα πως στην πράξη το “Βόρεια”, που προβλήφθηκε με τη Συμφωνία των Πρεσπών, δεν θα χρησιμοποιούνταν και το όνομα θα ήταν στην πράξη και πάλι το “Μακεδονία”. Βέβαια, οι νέοι πολιτικοί ηγέτες της γειτονικής χώρας δεν αρκούνται στις προκλήσεις με τη χρήση του όρου “Μακεδονία”, αδιαφορώντας για το erga omnes (το μόνο που “κέρδισε” η Ελλάδα απο την κακή Συμφωνία, παραχωρώντας εθνικότητα, γλώσσα κ.ά.) αλλά τις εμβαθύνουν. Και… “Μακεδόνες του Αιγαίου” επικαλέστηκε η νέα πρόεδρος δείχνοντας καθαρά τις εθνικιστικές και αλυτρωτικές της προθέσεις.
Το μείζον θέμα όμως είναι τι κάνει η Ελλάδα απέναντι στις προκλήσεις που διαδέχονται η μια την άλλη. Έδειξε πως, ελλείψει βαλκανικής πολιτικής τα τελευταία χρόνια, δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένη για αυτό που ήταν δεδομένο πως θα ακολουθήσει. Προφανώς και η ΝΔ ήταν κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών αλλά δεν αρκεί η επίκληση αυτής της προεκλογικής θέσης πολλώ δε μάλλον όταν έχει πει ότι θα την σεβαστεί. Σήμερα, με την έντονα προκλητική στάση της ηγεσίας των Σκοπίων, που δείχνει να αδιαφορεί για τις υποχρεώσεις της και τις ελληνικές και ευρωπαϊκές προειδοποιήσεις, η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται να υπερασπίζεται μια συμφωνία με την οποία διαφωνούσε.
Προφανώς και η λύση δεν είναι η “καταγγελία” της Συμφωνίας όπως ανεδαφικά υποστηρίζουν κάποιοι. Όποιος απλώς διαβάσει τις προβλέψεις της Συμφωνίας και γνωρίζει βασικές προβλέψεις της Συνθήκης της Βιέννης το γνωρίζει, όπως και γνωρίζει σε τι λαβύρινθο θα έβαζε το θέμα μια τέτοια κίνηση και μάλιστα δίχως να ειναι δεδομένο ένα θετικό αποτέλεσμα.
Οι κινήσεις της Ελλάδας πρέπει να είναι πολιτικές αλλά δυναμικές. Δεν αρκεί η προειδοποίηση, που διατυπώνεται παγίως απο την Ελλάδα και προσφάτως και απο την Ε.Ε. πως ο δρόμος για την Ευρώπη περνάει απο την τήρηση της Συμφωνίας. Η Ελλάδα πρέπει να ενεργοποιήσει και κινητοποιήσει και άλλα πολιτικά και διπλωματικά όπλα και όχι μόνο θεσμικές αλλά και διμερείς ενημερώσεις και συμμαχίες στο θέμα. Επίσης, επί παραδείγματι μπορεί να απευθυνθεί προς το ΝΑΤΟ στο οποίο μπήκαν ως “Βόρεια Μακεδονία” εξαιτίας της Συμφωνίας και της άρσης του ελληνικού βέτο. Αλλά και με τη σύνδεση της ευρωπαϊκής πολυεπίπεδης στήριξης που απολαμβάνουν τα Σκόπια ως υποψήφια προς ένταξη χώρα με την έμπρακτη απόδειξη των σχέσεων καλής γειτονίας. Όπως επίσης και με την αποπομπή του VMRO απο τη συμμετοχή του, ως προσκεκλημένο μέλος, στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, για να νιώσει την ευρωπαϊκή απομόνωση. Αυτές είναι μερικές προτάσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν, σίγουρα υπάρχουν και άλλες αρκεί να αποφασίσει η Ελλάδα να τις ενεργοποιήσει.
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 13-7-2024)