Τίμοθι Ντέιλι: «Οι Έλληνες έχουν το σθένος, παρά τα οικονομικά τους δεινά, να δώσουν τη μάχη για τον πολιτισμό»

από Team MyPortal.gr
sms

Έπειτα από δύο επιτυχημένες σεζόν στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, αλλά και σε θέατρα της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Αυστραλίας και της Αλάσκας, η παράσταση «”Ανθρωπος στη σοφίτα» του πολυπαιγμένου διεθνώς Αυστραλού συγγραφέα Τίμοθι Ντέιλι συνεχίζει στην Ελλάδα, στο θέατρο «Αγγέλων Βήμα» (Σατωβριάδου 36, Ομόνοια), σε μετάφραση και σκηνοθεσία Γλύκας Στόιου.

Ο συγγραφέας θα παραβρεθεί απόψε, 29/11, στην παράσταση για να παρουσιάσει το έργο του στο αθηναϊκό κοινό με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του και σε βιβλίο, από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Το έργο είναι βασισμένο σε ένα πραγματικό περιστατικό του Β” Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα παντρεμένο ζευγάρι που ζει στο Έλμσχορν της ναζιστικής Γερμανίας προσφέρει καταφύγιο σε έναν Εβραίο. Ο πόλεμος τελειώνει, αλλά το ζευγάρι αποφασίζει να μην του αποκαλύψει την αλήθεια, καθώς εξακολουθεί να έχει ανάγκη από την οικονομική του βοήθεια. Αποκομμένος από τον έξω κόσμο και ευγνώμων στο αντρόγυνο, ο Εβραίος μένει κρυμμένος στη σοφίτα του σπιτιού από τον Απρίλιο έως και τον Νοέμβριο του 1945.

Ο Τίμοθι Ντέιλι στη συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου δηλώνει, μεταξύ άλλων, τη μεγάλη ικανοποίησή του για το ανέβασμα του έργου του στην Αθήνα. Λέει πως «σοκαρίστηκε θετικά όταν έμαθε πόσα θέατρα υπάρχουν στην ελληνική πρωτεύουσα (στην Αυστραλία δεν ξεπερνούν, σε όλη τη χώρα, τα πενήντα)» και διαισθάνεται πως «οι Έλληνες έχουν το σθένος, παρά τα οικονομικά τους δεινά, να δώσουν τη μάχη για τον πολιτισμό».

Ερ: Ποιο είναι το νόημα της ιστορίας που ξεδιπλώνεται επί σκηνής με τον «”Ανθρωπο στη σοφίτα»; Είναι ένα μήνυμα για το ιστορικό βάρος του τερματισμού του Β” Παγκοσμίου Πολέμου; Μια προσπάθεια τόνωσης της εβραϊκής μνήμης; Ή, απλώς, ένα ηθικό σχόλιο;

Απ: «Η Γερμανία της εποχής στην οποία αναφέρεται το έργο μου δεν είναι πολύ γνωστή στον κόσμο. Δύσκολα φανταζόμαστε τις εξωφρενικές εικόνες από το παρελθόν μιας χώρας η οποία είναι τώρα πανίσχυρη οικονομικά και πολιτικά. Πώς να σκεφτούμε σήμερα τα κατεστραμμένα κτίρια, την έλλειψη χρημάτων και φαγητού, ακόμα και την έλλειψη τσιγάρων; Όπως κι αν έχει, δεν θέλω να δώσω με το έργο μου μάθημα Ιστορίας, αλλά να μιλήσω για τους ανθρώπους όταν έχουν περάσει σε κατάσταση απόλυτης πενίας και αγωνίζονται με κάθε τρόπο να επιβιώσουν. Αν ο “”Ανθρωπος στη σοφίτα” εκπέμπει κάποιο μήνυμα, αυτό είναι η επιμονή και το αήττητο της ελπίδας. Αν δεν συνεχίσουμε να ελπίζουμε, θα πεθάνουμε. Το έργο παίζεται μόνον εφόσον εξακολουθούμε να ελπίζουμε – αλλιώς είμαστε διανοητικά και ψυχικά νεκροί. Η ιδέα αυτή δεν προέκυψε, βέβαια, ευθύς εξαρχής. Διαμορφώθηκε βαθμιαία, όσο έγραφα».

Ερ: Πώς δουλέψατε προκειμένου να μεταφέρετε στη σκηνή ένα πραγματικό γεγονός;

Απ: «Στην αρχή δεν είχα πολλές πληροφορίες για το πραγματικό γεγονός. Όταν κατάλαβα τι ακριβώς είχε γίνει, ένιωσα πως βρισκόμουν μπροστά σε μια καταπληκτική αλήθεια, πιο εκπληκτική από τη θεατρική της μεταφορά. Ως προς την τελευταία, νομίζω ότι προσπάθησα να φτιάξω ένα είδος αλληγορίας με ένα και μοναδικό κεντρικό ερώτημα: πώς θα αντιδρούσαμε όλοι μας (και ο καθένας ξεχωριστά) αν βρισκόμασταν στην κατάσταση των πρωταγωνιστών; Σκοπός μου δεν ήταν να προβάλω τους ήρωες ως τέρατα ή δαίμονες, αλλά να δείξω την εσώτερη ζωή τους. Είναι κάτι που έμαθα από τον Τσέχοφ και τον Σαίξπηρ. Οι χαρακτήρες είναι οντότητες στις οποίες το κοινό αναζητεί ένα αντίστοιχο του εαυτού του. Γι” αυτό και πρέπει, ακόμα κι όταν ψεύδονται, ακόμα κι όταν εκτίθενται χωρίς να το ξέρουν, να λένε την αλήθεια στο κοινό – αλλιώς το κοινό θα ξεχαστεί και θα αποκοιμηθεί».

Ερ: Και η αλήθεια που κρύβει το ζευγάρι από τον Εβραίο έγκλειστο έτσι ώστε να μη στερηθεί τα λεφτά του;

Απ: «Ξέρετε» (σ.σ απαντά ανθυπομειδιώντας) «ο “”Ανθρωπος στη Σοφίτα” θυμίζει κατά περίεργο τρόπο όλα αυτά με τα fake news που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τον τελευταίο καιρό. Είναι σαν να μην υπάρχει η αλήθεια, σαν να μη μπορούμε να εμπιστευτούμε την αλήθεια. Κάποτε η πραγματικότητα ήταν πιστευτή. Στις ημέρες μας κανένας δεν εννοεί να πιστέψει κανέναν».

Ερ: Ο Εβραίος τι ακριβώς κάνει όταν μαθαίνει την αλήθεια; Συγχωρεί τους ανθρώπους που του την έκρυψαν;

Απ: «Το αφήνω επίτηδες αναπάντητο αυτό το ερώτημα και εκκρεμές. Χρειάζεται πολύς χρόνος για να κατανοήσουμε τι ακριβώς μας συνέβη και να συγχωρήσουμε. Μόνο το μέλλον μπορεί να δώσει σχετικές απαντήσεις. Παρόλα αυτά, άλλο είναι εκείνο που έχει μεγαλύτερη σημασία – οι συγκρούσεις μεταξύ των χαρακτήρων. Ο συγγραφέας δημιουργεί ένα παράδοξο (εδώ την απόκρυψη μιας προφανούς αλήθειας) και οι χαρακτήρες παγιδεύονται, προσπαθώντας επί ματαίω να ξεφύγουν από την παγίδα και να ελευθερωθούν».

«”Ανθρωπος στη σοφίτα»: μετάφραση, σκηνοθεσία Γλύκα Στόιου. Βοηθός σκηνοθέτη Έλενα Στόιου, φωτισμοί Βαγγέλης Μούντριχας. Παίζουν οι Περικλής Λιανός, Μαρία Μαλταμπέ, Μίλτος Σαμαράς, Νίκη Μαυροειδή.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ