1) Ο ρόλος των υποδομών στη Βιώσιμη Ανάπτυξη
Η ανάταξη της οικονομίας περνά μέσα από έναν βιώσιμο στρατηγικό σχεδιασμό, βασικός πυλώνας του οποίου είναι τα έργα υποδομής. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο ρόλος των υποδομών είναι κομβικός για τον βιώσιμο αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας γιατί οι υποδομές είναι οι βάσεις, πάνω στις οποίες οικοδομούνται νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες, αλλά και οι προϋποθέσεις για τη βελτίωση της καθημερινότητας χιλιάδων πολιτών.
Το Μετρό είναι ένα έργο βιώσιμης ανάπτυξης καθώς συμβάλλει τόσο στην οικονομική ανάπτυξη, όσο όμως και στην επίλυση του συγκοινωνιακού προβλήματος, στην προστασία του αστικού περιβάλλοντος, τη βελτίωση των συνθηκών και της ποιότητας της ζωής, αλλά και στην ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού των πόλεων όπου κατασκευάζεται και λειτουργεί.
2) Μετρό και Οικονομική Ανάπτυξη
Οι αναπτυξιακές διαστάσεις του Μετρό αφορούν τόσο τη φάση της κατασκευής των έργων, όσο όμως και εκείνη της λειτουργίας τους. Κατά τη φάση της κατασκευής των έργων, δίνεται ώθηση στις τοπικές οικονομίες, με την απορρόφηση κονδυλίων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ήδη, μόνο το 2017, απορροφήθηκαν στα δύο έργα του Μετρό, της βασικής γραμμής και της γραμμής Καλαμαριάς, 200 εκατομμύρια Ευρώ.
Αξίζει να αναφερθεί ότι με βάση μελέτη του ΙΟΒΕ του 2015, για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται στον τομέα των μεγάλων έργων υποδομής προστίθενται 1,8 ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας, εκ των οποίων τα 0,4 πηγαίνουν στα ταμεία του κράτους. Ενώ για κάθε ένα εκατομμύριο ευρώ αξίας που παράγεται δημιουργούνται 13 θέσεις εργασίας που αφορούν άμεσα τον κλάδο των κατασκευών και 39 θέσεις εργασίας σε 86 διαφορετικά επαγγέλματα σε ολόκληρη την οικονομία.
Από την άλλη, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του μετρό, προσδίδονται νέες δυνατότητες στις μετακινήσεις εντός πόλεων και μαζί με αυτές και νέες ευκαιρίες στον τουρισμό, αλλά και στην εμπορική και επιχειρηματική δραστηριότητα.
3) Μετρό και Περιβάλλον
Παράλληλα, η αναπτυξιακή διάσταση των έργων Μετρό συμβαδίζει με άλλες κρίσιμες παραμέτρους της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως το περιβάλλον. Η οριστική επίλυση του συγκοινωνιακού προβλήματος και ο δραστικός περιορισμός της κίνησης των αυτοκινήτων εντός των πόλεων όπου λειτουργεί Μετρό, προκαλούν σημαντική μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και επιφέρουν θεαματική βελτίωση στην κατάσταση του αστικού περιβάλλοντος. Ήδη στην Αθήνα, μετά τη λειτουργία του Μετρό, κάθε ημέρα εκπέμπονται 1000 τόνοι λιγότερων ρύπων σε σχέση με το παρελθόν, με ό,τι αυτό σημαίνει σε λιγότερη επιβάρυνση της ατμόσφαιρας και συμβολή στην επίλυση του φαινομένου του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής.
Επιπλέον, τόσο η ταχύτητα των μετακινήσεων όσο και η αξιοπιστία των δρομολογίων αλλάζουν ριζικά τις συνθήκες και βελτιώνουν εντυπωσιακά την ποιότητα της ζωής στις πόλεις με Μετρό.
Οι περίπου 1,5 εκατομμύρια επιβάτες, περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού της Αθήνας και του Πειραιά, που χρησιμοποιούν καθημερινά τα μέσα σταθερής τροχιάς στο λεκανοπέδιο, (μετρό, ηλεκτρικός, τραμ και προαστιακός), που για τη Θεσσαλονίκη θα είναι περίπου 350.000 όταν θα λειτουργεί η βασική γραμμή και η γραμμή Καλαμαριάς, και οι οποίοι μετακινούνταν είτε με ΙΧ είτε με λεωφορεία, επιβαρύνοντας την κυκλοφορία και την ατμόσφαιρα και κάνοντας δύσκολη τη ζωή όχι μόνο των υπολοίπων κατοίκων, αλλά και των ίδιων των μετακινουμένων, λόγω σημαντικών καθυστερήσεων και σοβαρής απώλειας ωφέλιμου χρόνου, αποτελούν την καλύτερη μαρτυρία για την αλλαγή των συνθηκών ζωής, ως αποτέλεσμα της κατασκευής των έργων υποδομής και συγκεκριμένα των συγκοινωνιακών έργων σταθερής τροχιάς.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι κατά κύριο λόγο ωφελούνται οι εργαζόμενοι και οι ανήκοντες στα χαμηλά και μεσαία κοινωνικο-οικονομικά στρώματα. Επομένως το Μετρό, και γενικότερα τα μέσα σταθερής τροχιάς, έχουν ένα έντονο κοινωνικό αποτύπωμα.
4) Μετρό και Πολιτισμός
Η συνύπαρξη ενός μεγάλου τεχνικού έργου υποδομής, όπως είναι το Μετρό, με την ιστορία και τον πολιτιστικό μας πλούτο συνιστά μια εθνική θα λέγαμε ιδιαιτερότητα η οποία μπορεί να δημιουργεί τριβές στη φάση κατασκευής του έργου, αλλά είναι σε θέση να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για την τοπική οικονομία μετά την ολοκλήρωσή του.
Για να γίνει αυτό κατανοητό, θα σας μιλήσω για «την καινοτομία της Θεσσαλονίκης», η οποία ενσωματώνεται πια πλήρως στη στρατηγική της Αττικό Μετρό ΑΕ. Την ονομάσαμε έτσι καθώς στο έργο μας στη Θεσσαλονίκη εφαρμόζεται μια καινοτόμος προσέγγιση, αυτή της συνάντησης της Τεχνολογίας αφενός με τον Πολιτισμό αφετέρου.
Στο σταθμό «Βενιζέλου», όπως είναι γνωστό αποκαλύφθηκε σε πολύ καλή κατάσταση ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο, ο Decumanus Maximus, η βασική οδική αρτηρία της ρωμαϊκής πόλης μαζί με τα παρακείμενα καταστήματα, τα υδραυλικά έργα κτλ. που συμπληρώνει την ιστορική φυσιογνωμία του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Εκεί, μετά από χρόνια διχόνοιας και παλινωδιών που επηρέασαν όχι μόνο το έργο αλλά την πόλη ολόκληρη, δόθηκε μέσα από την γόνιμη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Δήμος Θεσσαλονίκης και Υπουργείο Πολιτισμού) μια λύση που μας κάνει τη Θεσσαλονίκη υπερήφανη και οδηγεί στην ταυτόχρονη κατασκευή του σταθμού και στην ανάδειξη των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων.
Μέσα από τη πρότασή μας, η οποία σήμερα υλοποιείται και απολαμβάνει τη συναίνεση όλων, το σπουδαίο αρχαιολογικό εύρημα που βρέθηκε στο σταθμό «Βενιζέλου» θα διατηρηθεί κατά χώρα και θα συνυπάρξει αρμονικά, ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, με τον σταθμό του Μετρό που θα κατασκευαστεί στο ίδιο σημείο. Ο Σταθμός «Βενιζέλου» θα αποτελέσει με την ολοκλήρωσή του όχι απλώς έναν ακόμη σταθμό της γραμμής του Μετρό αλλά ένα σημαντικό τοπόσημο μοναδικής αξίας, καθώς θα αναδεικνύει τις δυνατότητες συνύπαρξης μεταξύ έργων πολιτισμού και σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων. Το γεγονός ότι με αυτή τη λύση εκτός από έναν υπερσύγχρονο σταθμό η πόλη κερδίζει και έναν μοναδικό στον κόσμο ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο εντός του σταθμού, προσδίδει στη λύση αυτή μεγάλη προστιθέμενη αξία και έχει πολλαπλά οφέλη για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και για τη διεθνή προβολή της Θεσσαλονίκης.
Αυτή η συνάντηση, η σύζευξη Τεχνολογίας και Πολιτισμού που επιχειρείται προσελκύει ήδη το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας και συνιστά ένα κορυφαίο παράδειγμα του πως ο Πολιτισμός μπορεί να φέρει οικονομική ανάπτυξη μέσω της τεχνολογίας.
Το Μετρό λοιπόν, δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως ένα απλό κατασκευαστικό έργο, αλλά ως ένα σύνθετο έργο υπέρ της βιώσιμης ανάπτυξης και συγκεκριμένα υπέρ της οικονομίας, του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και του πολιτισμού.
Όσο η ανάπτυξη στηρίζεται στην τεχνολογία και τις υποδομές και όσο η καινοτομία συναρτάται με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μιας πόλης, τόσο το Μετρό ως ένα μεγάλο τεχνικό έργο υποδομής ενσωματώνοντας με καινοτόμο τρόπο την ιστορία και τον πολιτισμό και αξιοποιώντας το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, αποτελεί προϋπόθεση και καταλύτη για την επίτευξη μιας βιώσιμης ανάπτυξης.
5) Η επανεκκίνηση και η μεγάλη πρόοδος του έργου του Μετρό
Γενικότερα μιλώντας, η λειτουργία του μετρό το 2020 στη Θεσσαλονίκη θα αλλάξει άρδην τα σημερινά συγκοινωνιακά δεδομένα. Το Μετρό Θεσσαλονίκης είναι το μεγαλύτερο συγκοινωνιακό, αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό έργο υποδομής που κατασκευάζεται στην Ελλάδα. Ένα έργο υποδομής ικανό να μεταμορφώσει τη Θεσσαλονίκη στην οποία θα λειτουργεί, καθώς εκτός από την οριστική επίλυση του συγκοινωνιακού προβλήματος, θα συμβάλει αποφασιστικά και στην οικονομική, τουριστική, περιβαλλοντική και κοινωνική της ανάπτυξη.
Τα έργα μετρό λειτουργούν αναζωογονητικά προς τις τοπικές κοινωνίες, παράγουν υπεραξίες, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, αυξάνουν τον τοπικό κύκλο εργασιών, με ό,τι αυτό σημαίνει όσον αφορά την καλύτερη κυκλοφορία στους δρόμους, καλύτερη ποιότητα ζωής, οικονομία σε καύσιμα, αλλά και δραστικό περιορισμό της ρύπανσης στην ατμόσφαιρα της πόλης.
Αυτή τη στιγμή η βασική γραμμή κατασκευάζεται με ταχείς ρυθμούς.
Το συνολικό εκτελεσθέν ποσοστό της βασικής γραμμής ανέρχεται σήμερα σε 60%, από 40% που ήταν εκτελεσμένο τον Μάρτιο του 2016 όταν και αναλάβαμε, ως νέα διοίκηση της Αττικό Μετρό Α.Ε.
Που σημαίνει ότι σε λιγότερο από δύο χρόνια, εκτελέστηκε το 50% του έργου σε σχέση με ό,τι είχε εκτελεστεί σε ολόκληρη τη δεκαετία 2006-2016. Ο ρυθμός προόδου δηλαδή σήμερα του έργου είναι σχεδόν τριπλάσιος σε σχέση με το παρελθόν.
Σύμφωνα με το αυστηρό χρονοδιάγραμμα της Αττικό Μετρό Α.Ε., τον Νοέμβριο του 2020 θα παραδοθεί το τμήμα της βασικής γραμμής από τη Ν. Ελβετία μέχρι το Σιντριβάνι, και αρχές του 2021 θα παραδοθεί η επέκταση προς Καλαμαριά, ενώνοντας τη Μίκρα με το Σιντριβάνι, ώστε να συνδεθεί με μέσον σταθερής τροχιάς η Ανατολική Θεσσαλονίκη με το κέντρο της πόλης. Τέλος, το 2021 με αρχές 2022, με την ολοκλήρωση της Βενιζέλου, θα παραδοθεί και η υπόλοιπη γραμμή, ενώ εξετάζεται η δυνατότητα διέλευσης των τρένων από τη Βενιζέλου ,προκειμένου να φτάνουν μέχρι το Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και νωρίτερα, εντός του 2021.
Με αυτά τα δεδομένα, το μεγαλύτερο έργο υποδομής που έγινε ποτέ στη Θεσσαλονίκη, το έργο του Μετρό, έχει εισέλθει στην τελευταία φάση ολοκλήρωσής του με σαφή και συγκεκριμένο ορίζοντα παράδοσης στους Θεσσαλονικείς.
Την ίδια ώρα, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και η επέκταση της γραμμής προς Καλαμαριά, η οποία ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2013, συνεχίζει να εκτελείται με εξαιρετικά ικανοποιητικούς ρυθμούς.
Το συνολικά εκτελεσθέν ποσοστό της επέκτασης της γραμμής προς Καλαμαριά ανέρχεται σήμερα σε ποσοστό 50%.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, στα τέλη του 2018 σήραγγες και σταθμοί θα έχουν ολοκληρωθεί και στην Καλαμαριά.
5) Ξεκινούν οι επεκτάσεις προς Δυτική Θεσσαλονίκη
Εντός του 2018 θα ξεκινήσουν οι πρόδρομες εργασίες, οι οποίες είναι οι αρχαιολογικές εργασίες και οι μετακινήσεις των δικτύων κοινής ωφέλειας, προκειμένου να απελευθερωθεί ο χώρος και να ξεκινήσουν ανεμπόδιστα και χωρίς καθυστερήσεις οι εκσκαφές του κανονικού έργου. Η διοίκηση της Αττικό Μετρό Α.Ε. αποφάσισε να ξεκινήσουμε αυτή την φορά διαφορετικά και να αρχίσουμε από πριν τις πρόδρομες εργασίες, έτσι ώστε όταν δημοπρατηθεί το έργο να είμαστε απαλλαγμένοι από τις αρχαιολογικές ανασκαφές που όλοι γνωρίζουμε πως είναι πάρα πολύ χρονοβόρες και συχνά προκαλούν καθυστερήσεις.
Η επέκταση του μετρό στις δυτικές συνοικίες θα αποτελείται από δύο γραμμές, η πρώτη μήκους 4,4 χλμ., θα έχει 4 σταθμούς και συγκεκριμένα θα είναι οι Αμπελόκηποι, η Μενεμένη, ο Εύοσμος και το Κορδελιό και η δεύτερη μήκους 5χλμ. και θα έχει 5 σταθμούς οι οποίοι θα είναι η Νεάπολη, η Παύλου Μελά, η Σταυρούπολη, η Πολίχνη και η Ευκαρπία, ενώ η γραμμή θα καταλήγει μέχρι το νοσοκομείο Παπαγεωργίου.
Έτσι, για πρώτη φορά οι πολύπαθες, αδικημένες και πολυπληθείς δυτικές συνοικίες θα αναπτυχθούν ισότιμα και δίκαια σε σχέση με το υπόλοιπο πολεοδομικό συγκρότημα. Η πολυετής τους υποβάθμιση, η άνιση μεταχείριση των πολιτών τους ως πολιτών «δεύτερης κατηγορίας» αίρεται με την επέκταση των γραμμών του μετρό. Η άμεση, ανθρώπινη και οικονομική πρόσβαση στο κέντρο και προς ανατολικά, θα αναβαθμίσει τη ζωή των κατοίκων της δυτικής Θεσσαλονίκης, οι οποίοι πλέον δεν θα είναι υποχρεωμένοι να αλλάζουν 2 και 3 λεωφορεία για να μπορέσουν να πάνε στις δουλειές τους, χάνοντας έτσι χρόνο και χρήμα.
Επιπλέον, οι ίδιες υποβαθμισμένες αστικές περιοχές της δυτικής Θεσσαλονίκης θα αλλάξουν μορφή, θα αποκτήσουν υπεραξίες στην κτηματαγορά, τις οποίες αυτόματα απέκτησαν γειτονιές της Αθήνας, από όπου διέρχεται το μετρό. Οι λαϊκές γειτονιές αλλάζουν, όταν γίνονται σταθμοί της πορείας του μετρό.
Συγχρόνως, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως σε όλες τις πόλεις του κόσμου που υπάρχει μετρό οι περιοχές δίπλα ή κοντά στους σταθμούς του έχουν αυξημένη εμπορική και καταναλωτική κίνηση. Έτσι και στις δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης, οι όλες οι περιοχές θα αναβαθμιστούν, θα αποκτήσουν κάθε μέρα και για 365 μέρες τον χρόνο κινητικότητα, ζωντάνια, ανάπτυξη. Οι επιχειρήσεις θα ανθήσουν, νέες θέσεις εργασίες θα δημιουργηθούν από τις νέες επενδύσεις που οπωσδήποτε θα υπάρξουν, η εμπορική και τουριστική κίνηση θα αυξηθεί και το αστικό τοπίο θα αποκτήσει μία καινούργια και σύγχρονη εικόνα.
Παράλληλα, έχει δρομολογηθεί και η γραμμή προς το αεροδρόμιο «Μακεδονία» η οποία αποφασίστηκε να είναι υπέργεια, μια «ελαφριά» λύση που εξασφαλίζει μικρότερο κόστος και συντομότερη διάρκεια κατασκευής, αφού θα αποφευχθούν η διάνοιξη υπογείων σηράγγων, οι υπόγειοι σταθμοί και οι απαλλοτριώσεις.
6) Η συμβολή των έργων του Μετρό στην ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης.
Από όλα τα παραπάνω συνάγεται αβίαστα το συμπέρασμα πως με την δημιουργία ενός σύγχρονου δικτύου Μετρό, τόσο κατά την κατασκευή, όσο και κατά την ολοκλήρωσή του, έρχεται να προστεθεί μια ακόμη παράμετρος στην προστιθέμενη αξία της πορείας της οικονομικής ανάπτυξης που επιχειρείται σήμερα στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τις παραπάνω εκτιμήσεις και με δεδομένο ότι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι η χώρα μας ήταν πρωταγωνίστρια στην απορρόφηση πόρων από το ΕΣΠΑ και από Ευρωπαϊκά κονδύλια γενικότερα, κάτι που εδώ στη Θεσσαλονίκη μεταφράζεται σε 200 εκατομμύρια Ευρώ επένδυσης σε έργα Μετρό μόνο μέσα σε ένα χρόνο, γίνεται αντιληπτή η μεγάλη συμβολή των τεχνικών έργων που εκτελούνται αυτή τη στιγμή, με κορυφαίο βέβαια το Μετρό, στη μεγάλη υπόθεση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.