Συνέντευξη στον Βαγγέλη Πλάκα
Τις πολιτικές που αναπτύσσονται για την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας, παρουσιάζει ο νέος υφυπουργός Ανάπτυξης, αρμόδιος για το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο, Σταύρος Καλαφάτης μιλώντας στην «Π». «Στο Υπουργείο Ανάπτυξης εργαζόμαστε για να συνδέσουμε την έρευνα με την παραγωγή», δηλώνει και παρουσιάζει κίνητρα για το brain gain και την στήριξη startup και spinoff επιχειρήσεων. Τονίζει δε πως η Ελλάδα είναι στην 5η υψηλότερη θέση στην Ε.Ε. στον δείκτη καινοτομίας ενώ για τη Θεσσαλονίκη σημειώνει πως στόχος είναι η ανάδειξή της ως hub καινοτομίας και έρευνας στην Ν.Α. Ευρώπη
Τι θέση έχει η Έρευνα και η Καινοτομία στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας;
Η Έρευνα και η Καινοτομία βρίσκονται στις βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Στο Υπουργείο Ανάπτυξης εργαζόμαστε για να συνδέσουμε την έρευνα με την παραγωγή. Και επειδή βάση της καινοτομίας είναι η έρευνα και η παραγωγή νέας γνώσης, βασικός μας στόχος είναι ν΄αυξήσουμε τη συμμετοχή της καινοτομίας στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Είναι ο μόνος δρόμος για να μειώσουμε το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, γεγονός που θα οδηγήσει σε νέες μειώσεις φόρων και αυξημένα εισοδήματα.
Από το 2019 έως σήμερα, έχει σημειωθεί σημαντική, απτή πρόοδος στην εθνική πολιτική ανάπτυξης της έρευνας και της καινοτομίας με αύξηση των συνολικών δαπανών από 1,26% του ΑΕΠ το 2019 σε 1,49% το 2023, μια άνοδος της τάξης του 18,3%. Αυξήθηκε, μάλιστα, ο αριθμός των ερευνητών σε ερευνητικά κέντρα και Πανεπιστήμια κατά 31,2%. Και ενώ το 2019, η χώρα μας είχε συνολικό δείκτη καινοτομίας (innovation index) 69,6/100, το 2024 έχει ανέβει στο 85,3/100, την 5η μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με την έκθεση European Innovation Scoreboard της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στο Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων πόσες είναι οι εγγραφές. Πως μπορούν οι νέοι αυτοί καινοτόμοι επιχειρηματίες να στηριχθούν;
Στο Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων της Elevate Greece είναι εγγεγραμμένες 938 startups. Στόχος του είναι να δημιουργήσει τη δικτύωση των νεοφυών επιχειρήσεων και εργαζόμαστε συστηματικά προς την ενίσχυση και αυτού του είδους της επιχειρηματικότητας. Πριν λίγους μήνες, ψηφίσαμε στη Βουλή το πρόγραμμα της Golden Visa για επενδύσεις τουλάχιστον 250 χιλιάδων ευρώ από πολίτες τρίτων χωρών σε νεοφυείς επιχειρήσεις του Elevate Greece με μόνη υποχρέωσή τους να δημιουργήσουν δύο νέες θέσεις εργασίας.
Η Κυβέρνησή μας, μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, έχει δώσει τη δυνατότητα σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα να δημιουργούν Spin–off επιχειρήσεις οι οποίες βασίζονται σε επιτυχημένα ερευνητικά αποτελέσματα. Αρκετές από τις 938 επιχειρήσεις του Μητρώου της Elevate Greece είναι τέτοιες, πράγμα που σημαίνει ότι η νομοθετική μας πρωτοβουλία άνοιξε τον δρόμο. Δίνουμε μάλιστα τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να συμμετέχουν σε προγράμματα όπως το «ΕΡΕΥΝΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» με γενναίες φοροαπαλλαγές στις εταιρείες που επενδύουν σε έρευνα και ανάπτυξηπου ξεκινούν από το 200 και φθάνουν εως το 315% των κερδών τους. Ό,τι κάνουμε τα τελευταία χρόνια έχει στόχο να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα συνολικά και γι΄αυτό όπως διαπιστώνεται η χώρα έχει κατακτήσει υψηλό ρυθμό ανάπτυξης μεγαλύτερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Και παράλληλα να έχουν επιστρέψειοι μισοί Έλληνες από όσους έφυγαν στην κρίση κυρίως επειδή δημιουργήθηκαν δουλειές στον ιδιωτικό τομέα.
Στην προσπάθεια για brain gain προφανώς ο τομέας της Έρευνας της Καινοτομίας, της Τεχνολογίας έχει κεντρική θέση. Με ποια κίνητρα;
Ασφαλώς κύριε Πλάκα. Οι Έλληνες επιστρέφουν ακριβώς διότι έχουμε δώσει γενναία φορολογικά κίνητρα. Είναι επίσης οι αναπτυξιακοί νόμοι, συν το γεγονός ότι η Πατρίδα μας έχει καταφέρει να μειώσει το χρέος και να έχει ξανά την επενδυτική βαθμίδα. Δίνουμε έτσι τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να επενδύσουν και να μεγαλώσουν εδώ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη Θεσσαλονίκη είναι το ερευνητικό κέντρο της Pfizer όπου εργάζονται πολλοί επιστήμονες, ορισμένοι εκ των οποίων επέστρεψαν από το εξωτερικό. Για να κρατήσουμε εδώ τα παιδιά μας επενδύουμε περισσότερο στον τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας. Έχουμε εξαιρετικά ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμιά μας διαθέτουν σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό.Δεν είμαστε εκεί που θέλουμε αλλά από το 2019 έχουμε επιτύχει σημαντική πρόοδο.
Στη Θεσσαλονίκη συζητούμε επί χρόνια για την ΑΖΚ και το ThessINTEC. Ειδικά το πρώτο δείχνει να μην έχει εκπληρώσει τους στόχους του. Τι προβλέπουν οι πολιτικές σας;
Προχωρούμε τη μεγάλη προσπάθεια ενσωμάτωσης της έρευνας και της καινοτομίας στον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας και την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητάς της προς όφελος της κοινωνίας και των επιχειρήσεων. Ώστε να έρθει η Θεσσαλονίκη πιο κοντά στο στόχο της ανάδειξής της ως hub καινοτομίας και έρευνας στην Ν.Α. Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό εργαζόμαστε και συνεργαζόμαστε με όλους όσοι μπορούν να συμβάλλουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας.
Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν πανεπιστήμια, ερευνητικοί φορείς κλπ. Πως μπορούν να συνεργαστούν και με ποιο στόχο;
Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα σημαντικό ερευνητικό, ακαδημαϊκό και επιχειρηματικό οικοσύστημα. Το ΕΚΕΤΑ είναι ίσως το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο της χώρας με εξαιρετικές επιδόσεις στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα. Υπάρχει λοιπόν ήδη συνεργασία μεταξύ αυτών των ιδρυμάτων. Από την πλευρά μας εργαζόμαστε για την ενίσχυσή της με συνέργειες σε τομείς όπου η Θεσσαλονίκη μπορεί να έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα με στόχο να δημιουργήσουμε περισσότερες θέσεις εργασίας και προϊόντα ή διαδικασίες που θα μπορούν να είναι ανταγωνιστικές διεθνώς.
Υπάρχει χρόνος αλλά και ανοικτά αυτιά πλέον στην κοινωνία για κυβερνητική επανεκκίνηση;
Η Κυβέρνηση έχει μπροστά της δύο χρόνια σκληρής δουλειάς. Στόχος μας όπως έχει τονίσει και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι να κάνουμε τη ζωή των πολιτών καλύτερη, κάτι το οποίο θα έρθει μέσα από μεγάλες αλλαγές και μεγάλες τομές. Είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε πιο γρήγορα και πιο τολμηρά με πυξίδα πάντα τα ζητούμενα της κοινωνίας.
Τι σηματοδοτεί ότι 7 μέλη της κυβέρνησης προέρχονται από τη Θεσσαλονίκη;
Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται πάντα στις προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής. Το ενδιαφέρον του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη είναι έμπρακτο και διαρκές. Ήδη, έχουν υλοποιηθεί σημαντικά έργα με κορυφαίο το Μετρό της Θεσσαλονίκης το οποίο έχει αλλάξει την καθημερινότητα των συμπολιτών μας. Επίσης, έχουν δρομολογηθεί και εξελίσσονται μεγάλα έργα όπως το Flyover, τα δύο νέα νοσοκομεία, το Παιδιατρικό και το Αντικαρκινικό, νέες υποδομές στην παιδεία τα οποία αλλάζουν την εικόνα της πόλης με στόχο να γίνει πιο λειτουργική, πιο φιλική, πιο ανθρώπινη σε πολίτες και επισκέπτες.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 29-3-2025)