Η συζήτηση με τον αναπληρωτή καθηγητή Θεωρίας Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Σπύρο Λίτσα, είχε διττό χαρακτήρα. Και για τις διεθνείς εξελίξεις στην περιοχή μας αλλά και για τις εξελίξεις στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ο κ. Λίτσας αναφέρεται στις εξελίξεις στο θέμα της ονομασίας της πΓΔΜ αλλά και τη στάση της Τουρκίας, το νόμο Γαβρόγλου και απαντάει σε ένα δίλημμα που έχουν πολλοί φοιτητές του: μένουμε ή φεύγουμε από την Ελλάδα…
Θεωρείτε πως με την κυβέρνηση Ζαεφ μπορεί να υπάρξει συμφωνία στο θέμα της ονομασίας;
Τα πρώτα δείγματα είναι θετικά. Είναι σημαντικό ότι ο κ. Ζάεφ αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα ένταξης του κράτους του στις δυτικές δομές. Η επίλυση του ζητήματος της ονομασίας και η οριστική εγκατάλειψη του ιδεολογήματος του Μακεδονισμού θα ενισχύσει τη σταθερότητα στην περιοχή από πολλές απόψεις.
Είναι προς το συμφέρον μας η σύγκρουση Άγκυρας-Ουάσιγκτον;
Όχι. Την Ελλάδα τη συμφέρει να παραμείνει η Άγκυρα στις δυτικές δομές αντί να λειτουργεί ως μια “ανεξάρτητη στρατηγική μεταβλητή” με αυξημένη συμπεριφορική απροβλεψιμότητα. Πάμε όμως ένα βήμα πιο πέρα. Θα πρέπει να σταματήσουμε να ζούμε υπό τη σκιά της Τουρκίας. Να βγούμε μπροστά και να χαράξουμε τη δική μας Υψηλή Στρατηγική. Το έχω πει πολλές φορές ότι η Ελλάδα οφείλει να σχηματίσει μια ολοκληρωμένη πρόταση ώστε να ενισχυθεί ο διατλαντισμός και οι σχέσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Μια πολιτική δηλαδή που θα ενισχύσει το δυτικό παράδειγμα ολιστικά, σε επίπεδο θεσμικό, οικονομικό, αμυντικό και πολιτισμικό.
Όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση το 2009-2010, θυμάμαι τις ανησυχίες μήπως η ασθενής οικονομική θέση της χώρας περιορίσει και την διπλωματική της ισχύ και υπάρξουν δυσμενείς εξελίξεις και στα εθνικά θέματα. Θέλω να συγκρίνετε τη διεθνή θέση της χώρας τότε και σήμερα.
Ασφαλώς και η κρίση έχει επηρεάσει τη διπλωματική μας ισχύ. Δείτε για παράδειγμα τη σημαντική υποχώρηση που η Ελλάδα έχει κάνει στον τομέα των μορφωτικών ιδρυμάτων στο εξωτερικό. Ή ότι η Ελλάδα αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει μερική έξοδο της από τη Συνθήκη Σένγκεν κ.α. Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διπλωματική υποχώρηση έχει παίξει το καλοκαίρι του 2015. Δεν έχουμε όμως τραυματισθεί ανεπανόρθωτα. Οι Ελληνο-Αμερικανικές σχέσεις συνεχίζουν να είναι ισχυρές, οι σχέσεις μας με το Βερολίνο και το Παρίσι έχουν ισχυροποιηθεί ξανά, ενώ η πολυεπίπεδη στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ένας στρατηγικός στόχος που ξεκίνησε από την εποχή της πρωθυπουργίας του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, συνεχίζεται. Συνεχίζουμε να είμαστε κομμάτι της Δύσης και ευτυχώς οι τριτοκοσμικές ουτοπίες των ωραιοποιημένων αδιεξόδων έχουν εγκαταλειφθεί για την ώρα.
Γαβρόγλου-Ζαπράνης, σημειώσατε;
Ασφαλώς και η πορεία των Ελληνικών πανεπιστημίων δεν είναι θέμα προσώπων. Η αναζήτηση της ουσίας είναι το ζητούμενο ως προς το μέλλον του Ελληνικού πανεπιστημίου. Τι Πανεπιστήμιο θέλουμε; Στην επιστημονική πρωτοπορία του 21ου αιώνα ή στη βαλκανική μιζέρια της δεκαετίας του 80; Κυψέλη δημοκρατίας, κοσμοπολιτισμού και ανεκτικότητας ή ορμητήριο της κάθε μορφής σύγχρονου σκοταδισμού; Προσωπικά τάσσομαι με αυτό το Πανεπιστήμιο που παράγει γνώση, δημοκρατία, ανεκτικότητα και κοσμοπολιτισμό. Για να γίνει κάτι τέτοιο βέβαια χρειάζεται να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας του Πανεπιστημίου, να επιστρέψουν οι υποχρεωτικές παρουσίες στα μαθήματα, να μη μπορεί ο φοιτητής να δίνει αενάως μαθήματα μέχρι τα βαθιά γεράματα, οι καθηγητές να είναι οι κορυφαίοι στο αντικείμενο τους, να παράγουν έργο και πρωτογενή σκέψη, να αξιολογούνται ουσιαστικά και βέβαια να μην είναι καταδικασμένοι σε μια τιμωρητική πενία που αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει το Πανεπιστήμιο σε βαθιά και παρατεταμένη κρίση μέσα στα αμφιθέατρα. Οι Πανεπιστημιακοί, ασφαλώς δεν το γνωρίζετε, είναι οι μόνοι δημόσιοι λειτουργοί που με τις νέες μειώσεις του 2018 έχουν απωλέσει κοντά στο 60% του μισθού τους προ κρίσης. Ουδείς ασχολείται ή ενοχλείται, αντιθέτως ο Υπουργός Παιδείας από το Βήμα της Βουλής κάλεσε τους Πανεπιστημιακούς που θέλουν να βγάλουν λεφτά από το λειτούργημα τους να εγκαταλείψουν τη χώρα!
Έχετε σπουδάσει στο εξωτερικό. Αν ήσασταν ένας φοιτητής σας, θα μένατε ή θα φεύγατε απο τη χώρα;
Έχω σπουδάσει στη Βρετανία, έχω ζήσει στη Βρετανία και έχω κάνει τα πρώτα ακαδημαϊκά μου βήματα εκεί διδάσκοντας ως βοηθός καθηγητή. Επέστρεψα στην Ελλάδα από επιλογή, για να υπηρετήσω τη στρατιωτική μου θητεία (18 μήνες στο Πεζικό, 9 μήνες στην παραμεθόριο ως υπαξιωματικός) και να εργαστώ στον τόπο μου. Ανεξαρτήτως λοιπόν της κρίσης, αν ήμουν φοιτητής σήμερα, θα έφευγα για μεταπτυχιακά και να νιώσω ουσιαστικά την ωφέλιμη δυναμική του όρου “κοσμοπολιτισμός”. Τώρα ως προς το που θα επέλεγα να εργαστώ σήμερα, προφανώς σε ένα κράτος που θα μου εξασφάλιζε τις καλύτερες προοπτικές σε επαγγελματικό και ατομικό επίπεδο. Η Ελλάδα δεν θα ήταν επιλογή μου. Ιδού λοιπόν πεδίο δόξης λαμπρό για την επόμενη κυβέρνηση. Να καταστήσει την Ελλάδα ξανά ελκυστικό προορισμό για να έρθει ένας νέος να δουλέψει, όχι μόνο Έλληνας αλλά και Ισπανός, Γάλλος, Βρετανός, Γερμανός κλπ. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Ασφαλώς, αν η χώρα κάνει μια στρατηγική επιλογή στο χώρο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και στις νέες τεχνολογίες που εμπεριέχονται σε αυτό το νέο άλμα της ανθρωπότητας προς το μέλλον, εγκαταλείψει τον υποβαθμισμένο τουρισμό της πλαστική καρέκλας και επενδύσει σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες 6 αστέρων και μειώσει δραστικά τη φορολογία στους επαγγελματίες, νέους και παλιούς, ώστε η ανάπτυξη να πάρει μια μεγάλη ανάσα και να παραχθεί ξανά πρωτογενής πλούτος σε αυτή τη γωνιά της Ν.Α. Ευρώπης.
(Η συνέντευξη δόθηκε στην εφημερίδα του MyPortal.gr)