Του Βαγγέλη Πλάκα, Δημοσιογράφου
Από νωρίς το πρωί της Κυριακής δούλευα στην TV100 για το συλλαλητήριο. Περπάτησα και στις 11 το πρωί και στη μια το μεσημέρι από το λιμάνι ως την εξέδρα των ομιλητών για να έχω προσωπική εικόνα του συλλαλητηρίου και να πάρω το κλίμα και μετά έμεινα στο γραφείο για την υποστήριξη της τρίωρης ζωντανής εκπομπής της Δημοτικής Τηλεόρασης με αφορμή τη συγκέντρωση για το όνομα της Μακεδονίας.
Με έκπληξη διάβαζα τα σχόλια στο Facebook ή άκουγα στις κλήσεις στο τηλεφωνικό κέντρο επιθέσεις στην TV100 με διαμαρτυρίες ή και ύβρεις “γιατί δεν δείχνετε τη συγκέντρωση”, την ώρα της ζωντανής εκπομπής. Κάποιοι καλοπροαίρετοι συνάδελφοι (και τα δύο σε εισαγωγικά) είχαν φροντίσει από ραδιόφωνα να μεταδώσουν την είδηση ότι η ΤV100 δεν μεταδίδει, η είδηση (επίσης σε εισαγωγικά) βγήκε στο facebook και έκτοτε έγινε γεγονός και η “αλήθεια” για πολλούς, δίχως να μπουν στον κόπο καν να ανοίξουν την τηλεόρασή τους . Ο ορισμός ενός fake news.
Ακούστηκαν και άλλα πολλά εκείνη την μέρα με αφορμή το συλλαλητήριο. Από βήματος ακούστηκε για ένα εκατομμύριο κόσμου στη συγκέντρωση ή, συζητούνταν μεταξύ των διαδηλωτών, πως έχουν απαγορεύσει την διέλευση σε εκατοντάδες λεωφορεία στα διόδια των Μαλγάρων και αυτόματα και αυτό έγινε άλλη μια αλήθεια των social media. Όποιος δε, τολμούσε να αντιδράσει δέχονταν απίστευτο διαδικτυακό bullying. Θέλετε και άλλα παραδείγματα; Λόγω της υπερφόρτωσης της κυψέλης από τη μεγάλη συγκέντρωση του κόσμου υπήρξαν προβλήματα στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας: “μας έκοψαν το ίντερνετ για να μην φανεί ο όγκος της εκδήλωσης”. Αλί σε όποιον προσπάθησε να εξηγήσει το πρόβλημα με τεχνικούς όρους: ο καθένας πίστευε την μετα-αλήθεια του και δεν ήταν έτοιμος να ακούσει κάτι άλλο.
Το χειρότερο ήταν όμως τα όσα ψευδή και γεμάτα ρατσιστικό μίσος ακούστηκαν για το πρόσωπο του γενικού διευθυντή της ΕΡΤ-3, ενός Έλληνα πολίτη που γεννήθηκε στο Μπαγκλαντές και ζει τα τελευταία περίπου 30 χρόνια στη χώρα, για την επιλογή του καναλιού να μην δείξει ζωντανά το συλλαλητήριο: “Είναι πακιστανός για αυτό δεν έδειξε τίποτα”. Και έτσι λοιπόν βαφτίστηκε στο διαδίκτυο το οποίο είχε βρει την απάντησή του…
Post truth, fake news παντού, κάτι που απαιτεί προσοχή, ειδικά σε μια κοινωνία που είναι έτοιμη να καταδικάσει και να ξεράσει διαδικτυακό μίσος σε σχόλια και αναρτήσεις.
* Πολλά άλλα παραδείγματα μπορούμε να βρούμε για την παράλληλη αλήθεια των social media. Τα troll π.χ. είδαν στο βιβλιοπωλείο free thinking zone, που ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραχώρησε τηλεοπτική συνέντευξη, μια “γωνιά από το σαλόνι του σπιτιού του” για να τον κατηγορήσουν πως είχε τα βιβλία στημένα έτσι ώστε να φαίνονται στην κάμερα. Και με ταχύτητα πυρκαγιάς ένα ψέμα,, διαδόθηκε ως αλήθεια.