Η Celsius Network συγκέντρωσε περισσότερα από 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία με ένα βήμα που φαινόταν να αψηφά τους βασικούς νόμους των οικονομικών. Το μότο ήταν “καταθέστε κρυπτονομίσματα και λάβετε επιτόκιο έως 18%”, δεκάδες φορές το επιτόκιο των παραδοσιακών λογαριασμών ταμιευτηρίου.
Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι εμπιστεύτηκαν τις οικονομίες τους στην Celsius, σύμφωνα με την εταιρεία. Παρόλο που ο σκεπτικισμός αυξανόταν για το αν τα επιτόκιά της ήταν βιώσιμα και οι πελάτες άρχισαν να αποσύρουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια εν μέσω μιας ολοένα και βαθύτερης συντριβής των κρυπτονομισμάτων, ο συνιδρυτής της εταιρείας, Alex Mashinsky, υποστήριζε ότι η Celsius ήταν “ασφαλής”.
Το βράδυ της 12ης Ιουνίου, η Celsius ανακοίνωσε ότι απαγορεύει προσωρινά στους πελάτες της να αποσύρουν καταθέσεις λόγω “ακραίων συνθηκών στην αγορά”. Ήταν σαν μια τράπεζα να κλείδωνε τους καταθέτες έξω από τα υποκαταστήματά της για να διατηρήσει μετρητά εν μέσω πανικού. “Εργαζόμαστε με μια μοναδική στόχευση: να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε τα περιουσιακά μας στοιχεία προκειμένου να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας”, ανέφερε η Celsius σε ανακοίνωσή της.
Η προφανής προσπάθεια της Celsius να αποκρούσει το ψηφιακό ισοδύναμο ενός bank run έρχεται μόλις έναν μήνα μετά την κατάρρευση 60 δισ. δολ. των TerraUSD-Luna, δύο κρυπτονομισμάτων που αποτελούσαν μέρος ενός πολύπλοκου συστήματος που προσέλκυε τους επενδυτές με επιτόκια 20%.
Τα επαναλαμβανόμενα φαινόμενα τριγμών έχουν τρομάξει τους επενδυτές που ήδη ανησυχούν για την αξία των περιουσιακών στοιχείων σε crypto. Το Bitcoin υποχώρησε στα 20.102$ στις 15 Ιουνίου – περίπου 70% κάτω από το υψηλό του 2021. To Ether, το δεύτερο πιο δημοφιλές κρυπτονόμισμα, έχει υποχωρήσει 75% από το υψηλό του 2021, ενώ πολλά λιγότερο γνωστά κρυπτονομίσματα έχουν υποστεί μεγαλύτερη πτώση. Η συνολική κεφαλαιοποίηση όλων των κρυπτονομισμάτων, που ξεπερνούσε τα $3 τρισ. τον Νοέμβριο, έχει υποχωρήσει κάτω από το $1 τρισ.
Όσοι πόνταραν στα κρυπτονομίσματα αναρωτιούνται πού βρίσκεται ο πυθμένας του πηγαδιού και πόσο συστημικά σημαντική μπορεί να είναι η Celsius και άλλα πρότζεκτ για την αγορά ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Ένα bank run στην Celsius θα μπορούσε να καταλήξει να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ευρύτερη αγορά από την κατάρρευση του οικοσυστήματος Terra – που έβλαψε πολύ, αλλά ήταν σχετικά απομονωμένο. Η Celsius διατηρεί μια σειρά από περιουσιακά στοιχεία που αξιοποιούνται σε πολλές πλατφόρμες.
Κίνδυνοι
Η ιδέα ότι οι επενδυτές μπορούν να έχουν υψηλές αποδόσεις χωρίς να αναλαμβάνουν αντίστοιχα μεγάλους κινδύνους μπορεί να ακούγεται πλέον ανόητη. Ωστόσο η Celsius και η Terra συνδέθηκαν με αυτό που ονομάστηκε αποκεντρωμένη χρηματοοικονομική ή DeFi – αστερισμό εταιρειών, προγραμματιστών και εφαρμογών που υποτίθεται ότι χτίζουν ένα νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα γύρω από την τεχνολογία κρυπτογράφησης και blockchain.
Για περισσότερο από έναν χρόνο, το σχήμα φαινόταν να λειτουργεί. Μέχρι τον Νοέμβριο, περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια δανείστηκαν, ελήφθησαν ως δάνεια ή κατατέθηκαν μέσω πρωτοκόλλων DeFi. Η δραστηριότητα αυτή έδωσε τεράστια ώθηση στις τιμές όλων των κρυπτονομισμάτων. “Το DeFi αποτελεί χρηματοοικονομική επανάσταση, καταργώντας όλους τους μεσάζοντες”, δήλωνε τον Μάρτιο η Cathie Wood.
Τα bank run σε παραδοσιακές τράπεζες είναι ασυνήθιστα στις ΗΠΑ από τη δημιουργία της Federal Deposit Insurance Company το 1933. Ωστόσο η Celsius δεν θεωρείται τράπεζα και οι καταθέσεις της δεν είναι εγγυημένες από την FDIC.
Το 2021, η Celsius εκμεταλλεύτηκε την ανάπτυξή της και συγκέντρωσε 750 εκατομμύρια δολάρια από επενδυτές, συμπεριλαμβανομένου καναδικού συνταξιοδοτικού ταμείου. Η αποτίμησή της περί τα 3 δισ. δολ., έκανε τον Mashinsky δισεκατομμυριούχο στα χαρτιά, με όνειρα διπλασιασμού ή τριπλασιασμού της αξίας της εταιρείας. Οι σκεπτικιστές είχαν όμως ήδη αρχίσει να εγείρουν ερωτήματα στο διαδίκτυο σχετικά με τις επενδύσεις της Celsius.
Η εταιρεία είχε επενδύσει κεφάλαια των πελατών της και στην Terra. Ανέφερε ότι αποσύρθηκε λίγο πριν από την κατάρρευση τον περασμένο μήνα, χωρίς ωστόσο να εμπνεύσει εμπιστοσύνη.
“Πρόκειται για αποτυχία διαχείρισης κινδύνου”, λέει ο καθηγητής Campbell Harvey, συγγραφέας του βιβλίου “DeFi and the Future of Finance”. “Δεδομένης της αστάθειας αυτού του χώρου, πρέπει να διεξάγονται κάποια στοιχειώδη stress tests”.
Εμπιστοσύνη
Τώρα οι επενδυτές σε crypto αναρωτιούνται ποιος έχει σειρά. Στις 14 Ιουνίου, με τις φήμες για την Three Arrows Capital, από τα μεγαλύτερα crypto hedge funds, να οργιάζουν, ένας από τους ιδρυτές της σημείωσε λακωνικά ότι “επικοινωνούμε με τα σχετιζόμενα μέρη και δεσμευόμαστε πλήρως να λύσουμε τα όποια ζητήματα”.
Μεταξύ των εταιρειών που έχουν επενδύσει στην Celsius είναι η Tether, εκδότης ενός stablecoin που υποτίθεται ότι αξίζει πάντα 1$ και ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στις αγορές crypto. Η Tether ισχυρίζεται ότι διαθέτει περιουσιακά στοιχεία $71,5 δισ. που υποστηρίζουν τα token της, ωστόσο στο παρελθόν τής έχει επιβληθεί πρόστιμο για ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τα αποθεματικά της.
Η Celsius έχει προσλάβει δικηγόρους αναδιάρθρωσης ως συμβούλους για την πορεία που θα ακολουθήσει, είτε πρόκειται για άντληση κεφαλαίων από νέους επενδυτές είτε για χρηματοοικονομική αναδιάρθρωση, σύμφωνα με το δίκτυο Dow Jones. Ακόμα κι αν η Celsius διαθέτει αρκετά χρήματα για να αποπληρώσει πλήρως όλους τους καταθέτες –κάτι που δεν βεβαιώνεται στη δήλωσή της– μοιάζει απίθανο να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του κοινού σύντομα. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC) ερευνά την Celsius τουλάχιστον από την αρχή του έτους.
Ο επικεφαλής της, Gary Gensler, σημειώνει: “Υπάρχουν εταιρείες που λένε: δώστε μας τα κερδισμένα με σκληρή δουλειά χρήματά σας και θα λάβετε απόδοση 17%. Πρέπει να αναρωτιέται κανείς από πού προέρχονται αυτές οι αποδόσεις”.