Οι Ένοπλες Δυνάμεις χρειάζονται Αναγνώριση, Εκσυγχρονισμό, Εκπαίδευση και Αξιοκρατία

Στο σημερινό διεθνές περιβάλλον, όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι ασύμμετροι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται, η ανάγκη για ισχυρές και σύγχρονες Ένοπλες Δυνάμεις είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η Ελλάδα, με τη μοναδική γεωστρατηγική της θέση, δεν μπορεί να βασίζεται σε ξεπερασμένα συστήματα που υποβαθμίζονται συνεχώς ή σε μια απαρχαιωμένη στρατιωτική ιεραρχία που δεν αντανακλά τις ικανότητες των στελεχών της παρά τις πολιτικές διασυνδέσεις τους. Το πρότυπο του Ισραήλ, με την έμφαση στην καινοτομία, την αξιοκρατία, τον υψηλό επαγγελματισμό και την άμεση ετοιμότητα, θα πρέπει να αποτελέσει πρότυπο. Ωστόσο, η ελληνική πραγματικότητα απέχει πολύ, λόγω χρόνιας κυβερνητικής αδιαφορίας, φόβου του παραμικρού πολιτικού κόστους και συστημικών αδυναμιών.

Τα τελευταία έξι χρόνια, τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων αντιμετώπισαν μείωση των αμοιβών τους, έλλειψη στέγασης και υποβαθμισμένη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αυτό οδήγησε σε μαζικές παραιτήσεις και φυγή προσωπικού, μείωση των υποψηφίων στις στρατιωτικές σχολές (έως και 30% φέτος) και πτωχή συμμετοχή σε διαγωνισμούς
(π.χ. για τους ΕΠΟΠ). Η πρόσφατη ανακοίνωση μισθολογικών αυξήσεων από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας φαίνεται ως μια απελπισμένη προσπάθεια αναχαίτισης της κρίσης, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται μια ολοκληρωμένη στρατηγική που να περιλαμβάνει μόνιμες αυξήσεις, αξιοπρεπείς συντάξεις και, κυρίως, επαγγελματική προοπτική και κοινωνική αναγνώριση του έργου των Ενόπλων Δυνάμεων. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει στην ανάδειξη του στρατιωτικού επαγγέλματος, με σύγχρονα και πολυεπίπεδα προγράμματα εκπαίδευσης.

Η εξάρτηση από εισαγόμενα όπλα, χωρίς εγχώρια παραγωγή ή έρευνα, είναι στρατηγική αυτοκτονία. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εγκατέλειψε οποιαδήποτε προσπάθεια ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας, μετατρέποντας τη χώρα σε "πελάτη" ξένων συστημάτων. Η Ελλάδα οφείλει να αναζωογονήσει εταιρείες όπως το ΕΑΒ, με συνεργασίες και έρευνα υψηλής τεχνολογίας. Η δυνατότητα υπάρχει, λείπουν ωστόσο οι στρατηγικές επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη. Η συνεργασία Ιδιωτικού-Δημοσίου για ανάπτυξη
καινοτόμων συστημάτων (π.χ. τεχνολογίες αντι-drone, προστασία των συνόρων με αυτοματοποιημένες, μη επανδρωμένες μηχανές) καθώς και η ενίσχυση του Ελληνικού
Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας, σε συνεργασία με πανεπιστήμια και το ΝΑΤΟ είναι προς αυτή την κατεύθυνση.

Μια Πραγματική Ατζέντα για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα όφειλε επίσης να περιλαμβάνει αξιοκρατία, αποκομματικοποίηση και όραμα. Εν αντιθέσει, η “Ατζέντα 2030” προκάλεσε ηθική απαξίωση εκατοντάδων αξιωματικών, με απολύσεις και ανακατατάξεις που θύμισαν πολιτικές εκκαθαρίσεις. Ο στρατός όμως χρειάζεται αντικειμενικά κριτήρια προαγωγών και θέσεων, χωρίς κομματικές παρεμβάσεις.

Αναφορικά με τον εξοπλισμό και τις υποδομές, ο ελληνικός στρατός έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις σε F-35, Rafale και φρεγάτες, αλλά ο πραγματικός εκσυγχρονισμός δε μπορεί να περιορίζεται σε παραδοσιακό εξοπλισμό.

Η Ελλάδα χρειάζεται μια Εθνική Δύναμη Κυβερνοάμυνας, παρόμοια με την Israeli National Cyber Directorate, ικανή να αντιμετωπίσει επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές (π.χ. ενεργειακά δίκτυα, τραπεζικά συστήματα). Απαιτείται υψηλή εκπαίδευση ειδικών μονάδων για αντιμετώπιση των ασύμμετρων απειλών (π.χ. τρομοκρατία, κατασκοπεία) καθώς και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών με χρήση drones και της τεχνητής νοημοσύνης. Τα στελέχη χρειάζεται να εκπαιδεύονται συνεχώς π.χ. με συμμετοχή και σε ΝΑΤΟικά κέντρα αριστείας όπως το NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence στο Ταλλίν, αλλά και με την υποστήριξη μεταπτυχιακών σπουδών σε τομείς τεχνολογίας και στρατηγικής.

Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να γίνει περιφερειακός σταθμός ασφαλείας, αλλά χρειάζεται να αλλάξει τη δημοσιοϋπαλληλική και πελατειακή νοοτροπία που αφορά δυστυχώς και τις Ένοπλες Δυνάμεις και να επενδύσει σε καινοτομία και εκσυγχρονισμό, και όχι μόνο σε αγορές εξοπλισμού. Η πολιτεία οφείλει να εξασφαλίσει ότι οι στρατιωτικοί μας έχουν τα μέσα και την εκπαίδευση για τον πόλεμο του μέλλοντος.

Η Ελλάδα έχει το δυναμικό – αλλά χρειάζεται όραμα, θάρρος και στρατηγική συνέπεια. Η αναβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων δεν γίνεται με μονομερείς εξαγγελίες, με το βλέμμα στραμμένο στο κομματικό ακροατήριο, αλλά με μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Η κυβέρνηση οφείλει να σταματήσει να αντιμετωπίζει τον στρατό ως «κόστος» ή ως «ψήφους» και να τον δει ως επένδυση στην εθνική ασφάλεια. Χωρίς αυτό, η Ελλάδα θα παραμείνει ευάλωτη σε έναν κόσμο όπου μόνο οι δυνατοί επιβιώνουν.