Ο εσωκομματικός πόλος

από Μουζακιάρη Βένη
sms

Ως κανόνας περιγράφεται το γεγονός, ότι την επομένη μιας εσωκομματικής εκλογικής διαδικασίας, εκτός από την διαμόρφωση του ηγετικού επιτελείου, διαμορφώνονται παράλληλα οι εσωκομματικοί πόλοι επιρροής. Εκφραστές των πόλων αυτών, συνήθως, είναι οι έτεροι διεκδικητές της ηγεσίας ενός κόμματος και ο πολιτικός και κομματικός τους κύκλος.

Αρχικά, οι πόλοι επιρροής μπορεί να διαμορφώνονται ως μια ανάγκη να διατηρηθεί η μαχητικότητα, των έτερων διεκδικητών. Ως μια ανάγκη να συνεχιστεί ο αγώνας και να καρπωθούν μια κάποια νίκη. Συνήθως, οι εσωκομματικοί πόλοι επιρροής τείνουν να συνοδεύονται από ιδεολογικούς μανδύες, ελαφρά ή έντονα δεξιότερα ή αριστερότερα, του ιδεολογικού σημείου, στο οποίο η τρέχουσα ηγεσία έχει σταθεί. Η συμπεριφορά των εσωκομματικών πόλων τείνει να εμφανίζεται κατά τις συνεδριακές διαδικασίες, κατά την επικοινωνία των θέσεων της ηγεσίας και στην ψήφιση της πολιτικής, εφόσον αναφερόμαστε σε ένα κυβερνητικό κόμμα. Παράλληλα, εργαλειοποιούνται οι σχέσεις, οι οποίες προϋπήρχαν με μέσα ενημέρωσης, με σκοπό την δημόσια κοινοποίηση του πόλου.

Παράλληλα, η επίτευξη της διαμόρφωσης ενός εσωκομματικού πόλου αποτελεί ένα δύσκολο εγχείρημα, καθώς η επίτευξή του απαιτεί γρήγορα ο ηττημένος της εσωκομματικής διαδικασίας να αποκτήσει πολιτική ηρεμία και να αναπροσδιορίσει τον στόχο του. Η δυσκολία έγκειται στο γεγονός, ότι συνήθως η επιθυμία για την κατάκτηση του μεγάλου στόχου, της κατάκτησης της κορυφής, δεν σβήνει άμεσα, με αποτέλεσμα να επιμηκύνει τον χρόνο μέχρι την προσαρμογή στα νέα δεδομένα.

Η στρατηγική της διαμόρφωσης ενός εσωκομματικού πόλου, μπορεί να αποβεί πολύτιμη, για τον μέχρι πρότινος έτερο διεκδικητή, καθώς είναι ικανή, υπό προϋποθέσεις, στο μέλλον να ενδυναμώσει το πολιτικό κεφάλαιο και να διευρύνει την επιρροή, χωρίς μάλιστα να υποστεί ο επικεφαλής παρόμοια τριβή, με εκείνη την οποία η ηγεσία, αναπόφευκτα, θα υποστεί.

Η προϋπόθεση αναφέρεται στο γεγονός, ότι άμεσα θα πρέπει να παραχθούν πολιτικά επιχειρήματα. Τα πολιτικά επιχειρήματα είναι πάντοτε χρήσιμα, καθώς μπορούν να διαμορφώσουν την εικόνα ότι ο πόλος εργάζεται προς τον στόχο της πολιτικής αποτελεσματικότητας, ενώ εκφράζουν έμμεσα και όχι απροκάλυπτα την αντιπάθεια σε βάρος της ηγεσίας.

Ως προς την ηγεσία, ο βαθμός στον οποίο προβληματίζεται η νέα ηγεσία από την παρουσία των εσωκομματικών πόλων, ποικίλει και εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο ο εσωκομματικός πόλος είναι τόσο δυνατός, σε όρους εσωκομματικής επιρροής, ώστε να απειλεί ευθέως την βιωσιμότητά της. Σε περίπτωση, στην οποία δεν υπάρχει μια τέτοια απειλή, οι εσωκομματικοί πόλοι, συνήθως χαρακτηρίζονται και ως επιθυμητοί, καθώς τείνουν να συσπειρώνουν διακριτές ομάδες της εκλογικής βάσης, τις οποίες η ηγετική ομάδα δεν θα μπορούσε να συσπειρώσει, για μια σειρά από λόγους (ιδεολογία, εσωκομματικές ταυτίσεις με άλλες διαχρονικές γραμμές, με άλλα σύμβολα και πρόσωπα).

Στην περίπτωση της απειλής, η ηγεσία κατά κανόνα επιδιώκει την συγκράτηση του πόλου, μέσω της απομάκρυνσης των εκφραστών της από τα σημεία λήψης των ουσιαστικών αποφάσεων. Συγκεκριμένα, η διαχείριση της ήττας, όπως και η διαχείριση της νίκης συνιστούν δύσκολα εγχειρήματα. Η δυσκολία, και για τις δυο περιπτώσεις, έγκεται στα αισθήματα ανασφάλειας, τα οποία αναπτύσσονται και στο στρατόπεδο των ηττημένων και στο στρατόπεδο των νικητών, καθώς και στην ροπή προς την τιμωρία, ως αποτέλεσμα της ανασφάλειας αυτής.

Συνήθως, ωστόσο, οι τιμωρητικές διαθέσεις, την επομένη της εκλογής, οδηγούν στην εσωστρέφεια, η οποία εμποδίζει την πολιτική απήχηση και διευκολύνει τους πολιτικούς αντιπάλους, οι οποίοι, σαφώς, ενώπιον των εσωκομματικών αναταραχών στο αντίπαλο στρατόπεδο, αναπτύσσουν αυτοπεποίθηση και βηματισμό.

Στο σκεπτικό των υποστηρικτών των εσωκομματικών πόλων, συνήθως, η κομματική εσωστρέφεια ταυτίζεται με την ενδυνάμωση της δυναμικής τους. Αυτό δεν ισχύει πάντοτε, ιδιαίτερα σε συνθήκες, στις οποίες η πολιτική αποτελεσματικότητα, αποτελεί το βασικό εκλογικό κίνητρο.

Εάν, επομένως, δεν μετριαστεί αμοιβαία ο εγωισμός και δεν αναπτυχθεί μια δίκαιη, με αυτοπεποίθηση ηγεσία, οι αναταραχές δεν θα σταματούν. Συνεχώς θα ξεσπούν μάχες στα χαρακώματα, ανάμεσα στα εντεταλμένα στελέχη των αντιμαχόμενων πλευρών και το εκλογικό κίνητρο, το οποίο θα οδηγούσε στην ενδυνάμωση του κόμματος, θα φθίνει.