Toυ Δημήτρη Αθανασόπουλου, Δημοσιογράφου
«Μην ανησυχείς για τις δημοσκοπήσεις, αλλά αν το κάνεις, μην το παραδέχεσαι» (Ρόζαλιν Κάρτερ).
Η σύζυγος του πρώην Αμερικανού προέδρου Τζιμ Κάρτερ (1976-1980) –για τον οποίο οι Έλληνες μόνο που δεν βγήκαν στους δρόμους να πανηγυρίσουν όταν εκλέχθηκε, αλλά μάλλον το… κάρτερ ήταν άδειο- είπε μια μεγάλη πολιτική αλήθεια. Ίσως από τη λαχτάρα που πήρε, όταν μετά από 8 μήνες όπου όλα τα γκάλοπ έδειχναν τον Τζιμάκο νικητή, η τελευταία δημοσκόπηση προ των εκλογών τον Οκτώβριο του ’76 έστελνε τον ρεπουμπλικάνο Τζέραλντ Φορντ στον Λευκό Οίκο! Τόσο μεγάλο φιάσκο δεν υπέστησαν οι δικοί μας δημοσκόποι (εκτός από το δημοψήφισμα του 2015, για το οποίο βέβαια δικαιώθηκαν εκ των υστέρων, αφού οι εταιρείες έδιναν νικητή το ΝΑΙ, ψηφίστηκε το ΟΧΙ, αλλά τελικά με… κυβίστηση έγινε τελικά ΝΑΙ), όμως η συμβουλή της Ρόζαλιν τηρείται κατά γράμμα από όλες τις εγχώριες πολιτικές δυνάμεις.
Μπορεί να γίνονται «διαρκείς» ή «μυστικές» δημοσκοπήσεις από τα κόμματα, των οποίων επιλεκτικά ευρήματα διαρρέουν ενίοτε σε παραπολιτικά σχόλια, ωστόσο τα φανερά γκάλοπ δεν παύουν να αποτελούν βάση σχολιασμού για κυβερνώντες, αντιπολιτευόμενους και επίδοξους βουλευτές ή δημάρχους. Ουδείς αποδέχεται πραγματικά τη ρήση της Μάργκαρετ Θάτσερ: «Αν δίνεις προσοχή στην κοινή γνώμη και στις δημοσκοπήσεις, τότε δεν κυβερνάς, αλλά υπακούς», η οποία αν και έχει απόλυτο δίκαιο, ωστόσο έγινε καθώς η «Σιδηρά Κυρία», όχι μόνο έκανε του κεφαλιού της, αλλά και το ξεστόμισε επειδή δεν τη βόλευε μια δημοσκόπηση της εποχής της.
Η σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης –ειδικά για θέματα πολιτικής- εξακολουθεί να αποτελεί μια σοβαρή ένδειξη –όχι απόδειξη- το που βαδίζει μια χώρα. Οι ανησυχίες, η πορεία, τα προβλήματα, τα επιτεύγματα, διαφαίνονται όσο κι αν ορισμένοι, ένθεν κακείθεν, προσπαθούν να τα κρύψουν κάτω από ένα μπορδοροδοκόκκινο χαλί. Πρώτο πρόβλημα η οικονομία, πρωτοπορία συνεχής για Νέα Δημοκρατία, ροκανίζει τη διαφορά ο ΣΥΡΙΖΑ, ανησυχία για τα Εθνικά περισσότερο από τις υποκλοπές, κάπου σκάλωσε το ΠΑΣΟΚ. Οι λεπτομέρειες (όπως η διαφορά των κομμάτων) μάλλον είναι για τις εντυπώσεις.
Ο Πλάτων το είχε διαγνώσει αιώνες πριν γράφοντας: «Ακριβώς όπως θα ήταν τρέλα να καθορίσεις θεραπεία για το σώμα ενός ατόμου κάνοντας δημοσκόπηση της κοινής γνώμης των γειτόνων του, έτσι είναι παράλογο και να συνταγογραφείς για το πολιτικό σώμα ερευνώντας τις απόψεις του ευρύτερου λαού». Δεν χρειάζονται γκάλοπ, μας είπε ο κορυφαίος φιλόσοφος, για να καταλάβει η κυβέρνηση ότι ο κόσμος βογκά για να πληρώσει το ρεύμα ή αγωνιά για τη θέρμανση. Δεν θέλουμε δημοσκοπήσεις για να αποδεχθεί ο πολίτης ότι έγιναν άλματα στην ψηφιακή εξυπηρέτηση όλων μας με το gov.gr. Δεν απαιτούνται σφυγμομετρήσεις για να ομολογήσουμε πως κοιτάμε προς Ανατολάς για το μπούλινγκ του Ερντογάν και των συν αυτώ.
Το ζήτημα είναι πως διαχειρίζεσαι τα προβλήματα, έχοντας πάντα κατά νου τον Κωνσταντίνο Καραμανλή: «Δεν υπάρχει τίποτα δυσκολότερο, από του να κυβερνήσεις τους Έλληνες. Κι αυτό γιατί όλοι νομίζουν, πως είναι ικανοί για όλα». Και τότε τι να κάνουμε; Να παραβλέπουμε τις δημοσκοπήσεις; Μάλλον ένας Αμερικανός ταχυδακτυλουργός, ο Ρόμπερτ Όρμπεν το 1927, έδωσε μια… μαγική απάντηση: «Έχετε κι εσείς την εντύπωση ότι ο μόνος λόγος που γίνονται εκλογές, είναι για να διαπιστωθεί αν οι δημοσκοπήσεις είναι σωστές;»…
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 26-11-2022)