Σε κόκκινο συναγερμό οι δήμαρχοι εν όψει του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη
της Βαρβάρας Ζούκα
Πάνω από 35.000 υπάλληλοι, οι περισσότεροι μάλιστα σε νευραλγικά πόστα, λείπουν από τους δήμους της χώρας, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), δήμαρχο Αμπελοκήπων – Μενεμένης Λάζαρο Κυρίζογλου. Η ακραία υποστελέχωση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης σε συνδυασμό με τα μείζονα οικονομικά προβλήματα με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι δημιουργούν ένα εκρηκτικό τοπίο, που διαμορφώνει συνθήκες κόκκινου συναγερμού.
Οι ελλείψεις προσωπικού και η υποχρηματοδότηση των δήμων αναμένεται να αποτελέσουν δύο από τα κορυφαία ζητήματα που θα απασχολήσουν τους δημάρχους της χώρας, στο πλαίσιο του ετήσιου τακτικού συνεδρίου τους, το οποίο θα διεξαχθεί στην Αλεξανδρούπολη κατά το τριήμερο 6-8 Νοεμβρίου.
Στην κορυφή της ατζέντας του συνεδρίου της ΚΕΔΕ θα βρεθεί, ασφαλώς, και ο νέος κώδικας της αυτοδιοίκησης, αν και ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει αν το ολοκληρωμένο σχέδιο που θα προταθεί από την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών θα έχει τεθεί επισήμως προς διαβούλευση πριν από τη συνεδριακή διαδικασία.
Προσλήψεις προσωπικού εδώ και τώρα
Ως αίτημα πρώτης γραμμής για την αυτοδιοίκηση προσδιορίζει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ τη διενέργεια προσλήψεων, ώστε να καλυφθούν οι επιτακτικές ανάγκες των δήμων σε προσωπικό.
Σύμφωνα με τον κ. Κυρίζογλου, κατά απόλυτη προτεραιότητα απαιτούνται προσλήψεις εξειδικευμένων στελεχών, μεταξύ των οποίων μηχανικών, που θα στελεχώσουν τις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων, χειριστών μηχανημάτων και οδηγών, αλλά ακόμη και διοικητικών υπαλλήλων.
“Σήμερα καταγράφονται σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό. Από τις υπηρεσίες των δήμων υπολογίζεται ότι λείπουν περίπου 35.000 εργαζόμενοι”, υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, εξηγώντας ότι η υποστελέχωση των ΟΤΑ οφείλεται κατά κύριο λόγο σε τρεις παράγοντες: στην κινητικότητα, που λειτούργησε με αρνητικό πρόσημο για την αυτοδιοίκηση, στο κύμα συνταξιοδοτήσεων και στη μη πρόσληψη μονίμων υπαλλήλων στους δήμους επί σειρά ετών.
“Το προσωπικό των δήμων και ιδίως το επιστημονικό προσωπικό έχει μειωθεί και πρέπει να γίνει άρση της αναστολής των προσλήψεων στους δήμους”, επισημαίνεται χαρακτηριστικά και σε υπόμνημα, το οποίο ο Λάζαρος Κυρίζογλου παρέδωσε στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, παραμονές της 89ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.
Στα αιτήματα τα οποία διατυπώνει η αυτοδιοίκηση σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό των δήμων περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η επέκταση του προγράμματος απασχόλησης ανέργων άνω των 55 ετών, η επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού στη δημοτική αστυνομία αλλά και η διεύρυνση των κινήτρων για την προσέλκυση και τη διασφάλιση της παραμονής του προσωπικού στις Δημοτικές Εταιρείες Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) καθώς και στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ).
Οικονομική ασφυξία
Σήμα κινδύνου εκπέμπουν οι δήμαρχοι της χώρας και στο πεδίο των οικονομικών, καταγγέλλοντας υποχρηματοδότηση των δήμων, την ώρα μάλιστα που, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, “η κυβέρνηση επαίρεται για το υπερπλεόνασμα”.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΚΕΔΕ, κατά τη διάρκεια της κρίσης, την προηγούμενη δεκαετία, οι δήμοι υπέστησαν τεράστια μείωση των εσόδων τους, καθώς μόνον η τακτική τους επιχορήγηση μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) ήταν μειωμένη κατά περίπου 60%.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, ακόμη και τώρα που οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι αυξήθηκαν σε σχέση με το 2019, τα ποσά που αποδίδονται στους δήμους της χώρας είναι σημαντικά χαμηλότερα σε σχέση με αυτά που δικαιούνται και τους αναλογούν.
Κεντρικό αίτημα της ΚΕΔΕ είναι η πιστή εφαρμογή των διατάξεων του “Καλλικράτη” σε σχέση με τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους και η κατάργηση της νομοθετικής διάταξης με την οποία θεσπίζεται ανώτατο πλαφόν στις αποδόσεις προς τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, ανεξάρτητα από την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων, όπως ο φόρος εισοδήματος, ο ΦΠΑ ή ο ΕΝΦΙΑ, που χρηματοδοτούν το καλάθι των ΚΑΠ.
Μόνο για την τρέχουσα χρονιά και “για να κλείσουμε το οικονομικό έτος 2025 με ισοσκελισμένα δημοσιονομικά δεδομένα”, όπως τονίζεται στο υπόμνημα προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η ΚΕΔΕ διεκδικεί την απόδοση στους δήμους επιπλέον τριών δόσεων τακτικής επιχορήγησης, πέραν των δώδεκα που προβλέπονται, ύψους 468 εκατ. ευρώ.
Casus belli η μεταφορά των πολεοδομιών
Κόκκινη γραμμή για τους δημάρχους της χώρας αποτελεί το ζήτημα που έχει ανακύψει με τη σχεδιαζόμενη μεταφορά των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) από τους δήμους στο Ελληνικό Κτηματολόγιο.
Τις πληροφορίες περί μεταφοράς των πολεοδομιών από τους δήμους, που είχαν αρχίσει να διακινούνται εδώ και μήνες, επιβεβαίωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ανακοινώνοντας από το βήμα της 89ης ΔΕΘ ότι η κυβέρνηση έχει αποφασίσει πως οι πολεοδομίες, ως προς το κομμάτι της έκδοσης και του ελέγχου των οικοδομικών αδειών, θα φύγουν από τους δήμους και θα ενταχθούν οργανικά στην «Κτηματολόγιο ΑΕ».
Η σχεδιαζόμενη απομάκρυνση των ΥΔΟΜ αποτελεί casus belli για τους αιρετούς της αυτοδιοίκησης, που ήδη έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν σε προσφυγή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, εάν ψηφιστεί αντίστοιχη νομοθετική διάταξη.
Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, οι δήμοι θα χάσουν όλες τις αρμοδιότητες που αφορούν την έκδοση οικοδομικών αδειών και τον έλεγχο των κατασκευών και θα περιοριστούν αποκλειστικά στην άσκηση πολεοδομικών και αρμοδιοτήτων χωροταξίας μέσω των τμημάτων Πολεοδομικού Σχεδιασμού που προβλέπεται να διατηρήσουν.
Οι δήμαρχοι κάνουν λόγο για πρωτοφανή αιφνιδιασμό και απαξίωση της αυτοδιοίκησης από την πλευρά της κυβέρνησης. Ενδεικτική του κλίματος που έχει διαμορφωθεί είναι η δήλωση του Α΄ αντιπροέδρου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, δημάρχου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, ότι η ΚΕΔΕ δεν προτίθεται να αναλάβει τον ρόλο του “χρήσιμου ηλίθιου”.
Σύμφωνα με τον κ. Κυρίζογλου, το ζήτημα των ΥΔΟΜ θα απασχολήσει το συνέδριο της Αλεξανδρούπολης, ενώ ήδη το διοικητικό συμβούλιο του ανώτατου συλλογικού οργάνου της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης έχει εκφράσει την ομόφωνη αντίθεσή του σε κάθε σκέψη ή προσπάθεια μεταφοράς των ΥΔΟΜ εκτός των δήμων, ζητώντας παράλληλα τη στήριξη, την ενίσχυση και τη στελέχωση των υπηρεσιών αυτών, ώστε να επιτελέσουν τον πολεοδομικό και αναπτυξιακό τους ρόλο.
Εθνικό σχέδιο για τη λειψυδρία
Κεντρική θέση στην ατζέντα του συνεδρίου της Αλεξανδρούπολης, σύμφωνα με τον κ. Κυρίζογλου, πρόκειται να καταλάβουν τα θέματα που αφορά τη δημόσια πολιτική ύδρευσης και αποχέτευσης, τη διαχείριση του πόσιμου νερού και των υδάτων άρδευσης και την αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας.
Η ΚΕΔΕ διεκδικεί ενεργή συμμετοχή στον σχεδιασμό της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού και ζητά ξεκάθαρη κατανομή αρμοδιοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό και τοπικό επίπεδο, έχοντας εκφράσει την αντίθεσή της σε κάθε πρόταση για αναγκαστικές συνενώσεις των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης.
Ο νέος κώδικας
Το ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη αναμένεται να αποτελέσει το τελικό βήμα διαλόγου πριν την κατάθεση προς ψήφιση του νέου αυτοδιοικητικού κώδικα, ο οποίος συντάσσεται με ευθύνη του υπουργού Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιου.
Ο κ. Κυρίζογλου τονίζει μεταξύ άλλων την ανάγκη για διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, σημειώνοντας με νόημα ότι η ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση και η ΚΕΔΕ διατυπώνουν διεκδικήσεις για ζητήματαπου στην Ευρώπη είναι δεδομένα.
Αγκάθι εξακολουθεί να αποτελεί το ζήτημα της διαχείρισης αρμοδιοτήτων που έχουν έναν διαδημοτικό χαρακτήρα στα μεγάλα αστικά συγκροτήματα της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας.
Το αίτημα για θεσμοθέτηση μητροπολιτικής διοίκησης σε επίπεδο δήμων, όπως όλα δείχνουν, δεν θα ικανοποιηθεί. Η ΚΕΔΕ, ωστόσο, παραμένει σταθερή στη θέση της για νομοθετική αξιοποίηση του θεσμού του Συνδέσμου ΟΤΑ για τη διοίκηση των διαδημοτικών αρμοδιοτήτων σε επίπεδο πολεοδομικών συγκροτημάτων Θεσσαλονίκης και Αθήνας.
Συγκεκριμένα, η πρόταση της ΚΕΔΕ περιλαμβάνει την ενδεικτική καταγραφή των διαδημοτικών αρμοδιοτήτων, τη χρηματοδότηση των Συνδέσμων από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους και την εφαρμογή ενός επιχειρησιακού προγράμματος που θα διασφαλίζει τις προϋποθέσεις, τους όρους και τους αναγκαίους πόρους που απαιτούνται για τη λειτουργία αυτού του θεσμού.
Τιμητική διάκριση στον Απόστολο Τζιτζικώστα
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο πλαίσιο του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΕ θα τιμηθεί για την προσφορά του στην τοπική αυτοδιοίκηση ο Ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας.
Ο ίδιος έχει διαγράψει μια μακρά πορεία στον χώρο της αυτοδιοίκησης ως περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας αλλά και ως πρόεδρος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πολιτική», 4-10-2025)