Τον Ιανουάριο του 2017 σε μία «ιστορική», όπως χαρακτηρίστηκε, συνεδρίαση, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) απάντησε στο ερώτημα «Μετρό ή αρχαία». Με τη θετική, ομόφωνη γνωμοδότησή τους τα μέλη του ΚΑΣ έδωσαν το «πράσινο φως» στην προμελέτη που συντάχθηκε από ομάδα εργασίας (Αττικό Μετρό, Δήμος Θεσσαλονίκης, Υπουργείο Πολιτισμού και Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων) σχετικά με την κατασκευή του σταθμού «Βενιζέλου» και την κατά χώραν (in situ) διατήρηση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων που ανακαλύφθηκαν. Η πολιτική ηγεσία της πόλης με προεξάρχοντα το Δήμαρχο πανηγύρισε. Σαφώς και τα ευρήματα είναι σημαντικά και η διατήρησή τους ως συνόλου έχει κριθεί αδιαπραγμάτευτη. Ήταν όμως η απόφαση του ΚΑΣ η μόνη λύση και μάλιστα η πιο ενδεδειγμένη; Εδώ χρειάζεται να κάνουμε μια αναδρομή και να δούμε όλο το παρασκήνιο.
Να υπενθυμίσω κατ’ αρχήν ότι αυτή δεν ήταν η μοναδική απόφαση του ΚΑΣ, αλλά η τέταρτη διαφορετική κατά σειρά. Τα αρχαία στην κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου εντοπίστηκαν τον Οκτώβριο του 2012. Τότε το ΚΑΣ με απόφασή του ενέκρινε την απόσπαση και μεταφορά των αρχαιοτήτων στο στρατόπεδο Παύλου Μελά και εύλογα ο Δήμος Θεσσαλονίκης προσέφυγε στο ΣτΕ.
Τα έργα σταμάτησαν επί έναν περίπου χρόνο. Τότε προτάθηκε από την Αττικό Μετρό νέα μέθοδος, που αυτήν τη φορά προέβλεπε την απόσπαση των αρχαίων μέχρι να κατασκευαστεί ο σταθμός και την επανατοποθέτηση του 80% εξ αυτών στην προηγούμενη θέση τους και την ταυτόχρονη ανάδειξή τους με την κατασκευή μικρού μουσείου. Η πρόταση αυτή εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2014 από το ΚΑΣ και αρχικά έγινε δεκτή και από το Δήμο Θεσσαλονίκης. Και λίγους μήνες μετά ξεκινά το σήριαλ με το σταθμό «Βενιζέλου» και πρωταγωνιστή το Γιάννη Μπουτάρη. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης προσφεύγει και κατά αυτής της απόφασης του ΚΑΣ στο ΣτΕ. Ο κατασκευαστής ζητά τη διάλυση της εργολαβίας και ο Δήμαρχος με την εμμονική του στάση και το δήθεν όραμά του για τη δημιουργία μιας αρχαιολογικής πλάζας και ενός ενιαίου περιπάτου γίνεται πλέον ο ηθικός αυτουργός για όλη την ταλαιπωρία, τις καθυστερήσεις και την υπερκοστολόγηση που υφίσταται το έργο.
Ενώ οι εργασίες στο σταθμό Βενιζέλου έχουν σταματήσει για 4 χρόνια, το Δεκέμβριο του 2016 το ΣτΕ με απόφασή του απέρριψε ως αβάσιμη την προσφυγή του ΔΘ και έκρινε ως νόμιμη και συνταγματική την απόφαση της προηγούμενης Διοίκησης της Αττικό Μετρό ΑΕ και του Υπουργείου Πολιτισμού περί απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων. Δυστυχώς όμως ήταν αργά, γιατί η Κυβέρνηση είχε ήδη υιοθετήσει την άποψη του Δήμου Θεσσαλονίκης και των αρχαιολόγων περί διατήρησης των αρχαιοτήτων in situ, την οποία και επισφράγισε η απόφαση του ΚΑΣ τον Ιανουάριο του 2017.
Κι έτσι ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης με τη συνέργεια της Κυβέρνησης και ενός οργάνου (του ΚΑΣ), από τα 17 μέλη του οποίου, 13 είναι υπάλληλοι του ΥΠΠΟ και αρχαιολόγοι προϊστάμενοι των Εφορειών Αρχαιοτήτων και καθηγητές σε αντίστοιχα τμήματα ΑΕΙ της χώρας και τέσσερις μόνο μηχανικοί, εκ των οποίων ούτε μισός από το ΑΠΘ, επέφεραν άλλα 3 χρόνια καθυστέρηση σε ένα πολύπαθο έργο και εκτόξευσαν τον προϋπολογισμό του άγνωστο σε ποιο ύψος. Αποφάσεις για την πόλη, ως συνήθως ερήμην της πόλης.
Για να καταλήξουμε στην προχθεσινή παραδοχή του Προέδρου της Αττικό Μετρό κ. Μυλόπουλου «Ελπίζουμε με την έναρξη λειτουργίας του μετρό να παραδώσουμε και το σταθμό Αγίας Σοφίας και να μην έχουμε μόνο το σταθμό Βενιζέλου, ο προγραμματισμός για την ολοκλήρωση του οποίου είναι το 2023. Το πολύ στις αρχές του 2021 ο σταθμός Αγίας Σοφίας θα έχει ενεργοποιηθεί αν δεν κατορθώσουμε να τον παραδώσουμε μαζί με όλο το υπόλοιπο έργο». Θα έχουμε λοιπόν με μεγάλες καθυστερήσεις ένα «κολοβό» μετρό, το οποίο θα φθάνει στο ΝΣΣ παρακάμπτοντας όλο το κέντρο της πόλης και με έναν προϋπολογισμό πολύ υψηλότερο του αρχικού. Κι αυτό το χρωστάμε στο Δήμαρχο. Το κουτσουρεμένο και υπερκοστολογημένο μετρό θα είναι έργο που θα φέρει την υπογραφή του. Να’ ναι καλά που μας έμαθε να «σεβόμαστε την πόλη».