Γράφει η Ιφιγένεια Βλαχογιάννη, Οικονομολόγος, Αιθουσάρχης Memberofthe Europa Cinemas Network, Μέλος ΔΣ του ΕΚΚ (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου)
Μπορούν οι κινηματογράφοι και οι χώροι πολιτισμού να κάνουν περισσότερα για τον πλανήτη; Τι είδη βιώσιμων μέτρων μπορούν να ληφθούν;
Ο πράσινος κινηματογράφος είναι οικονομικά εφικτός, περιβαλλοντικά υπεύθυνος και στρατηγικά κρίσιμος μετά τον COVID-19. Δεδομένης της ανάγκης οι κινηματογράφοι να παραμείνουν προσαρμοστικοί στον 21ο αιώνα, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους πόρους τους για να αξιολογήσουν το ευρύ φάσμα των διαθέσιμων επιλογών και τα μέτρα που μπορούν να υιοθετήσουν. Οι περιβαλλοντικές πολιτικές θα βοηθήσουν να χαρακτηριστεί ο κινηματογράφος ως κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνος, παρέχοντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και προστιθέμενη αξία (addedvalue)τόσο για τους επενδυτές όσο και τους καταναλωτές.
Ενώ λοιπόν η βιομηχανία του κινηματογράφου συνεχώς αναπτύσσεται, η βιώσιμη πρόοδος στον κλάδο είναι περιορισμένη και η ανάγκη για ένα πιο πράσινο σινεμά επιτακτική.
Οι κινηματογράφοι, όπως και τα θέατρα, έχουν γίνει χρήστες υψηλής ενέργειας (ψηφιακοί προβολείς υψηλής ποιότητας, συστήματα κλιματισμού και ήχου) και ακραίοι συσσωρευτές απορριμμάτων (που δημιουργούνται από πλαστικά σκουπίδια μετά την ταινία από τα τρόφιμα και τα ποτά που καταναλώνονται) με την πάροδο του χρόνου.
Οι εκκλήσεις για βιωσιμότητα ενισχύονται λόγω της αυξανόμενης νομοθετικής δράσης, καθώς και της αυξανόμενης πίεσης των καταναλωτών. Για να εξισορροπήσει τις τρέχουσες επιθυμίες με τις οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες των μελλοντικών γενεών,η βιομηχανία του κινηματογράφου έχει δρόμο μακρύ έτσι ώστε να μπορέσει να αποδείξει ότι μπορεί να καταστεί βιώσιμη μέσα από καλές πρακτικές για το περιβάλλον και τον εαυτό της (ανακύκλωση, βιομάζα, κλπ).
Περιβαλλοντικές ανησυχίες της κινηματογραφικής βιομηχανίας
Επί του παρόντος, οι κινηματογράφοι και η παραγωγή ταινιών ασκούν μεγάλη πίεση στην κατάσταση του περιβάλλοντος μας. Στους κινηματογράφους,όπως και στα θέατρα, η προτίμηση για σνακ και ποτά που καταναλώνονται κατά την παρακολούθηση μιας ταινίας έχει ως αποτέλεσμα την υψηλή χρήση πλαστικών και χάρτινων συσκευασιών (ποπκορν, ποτών, πλαστικών μπουκαλιών, τυπωμένων εισιτηρίων, φυλλαδίων, κα). Επιπρόσθετα, η κατανάλωση ενέργειας για την ψύξη ή τη θέρμανση του κινηματογράφου και των ταινιών στην οθόνη επιδεινώνει την απεριόριστη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ανακύκλωση των συσκευασιών είναι ίσως η προτιμότερη λύση. Ήδη, η αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεί άμεση προτεραιότητα για πολλές Δημοτικές Αρχές. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα βλέπουμε παραδείγματα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό,όπου ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα σύγχρονης διαχείρισης απορριμμάτων έχει επιφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Σε πολλούς πολιτιστικούς χώρους μάλιστα, υπάρχουν ειδικοί κάδοι που ξεχωρίζουν τα απορρίμματα, προωθώντας έτσι την πράσινη κουλτούρα για ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον.
Σε ότι αφορά την παραγωγή ταινιών από μόνη της είναι ένας ακόμη μεγαλύτερος παράγοντας ανησυχίας. Έρευνα του Βρετανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου αποκάλυψε ότι μια μέση παραγωγή ταινιών εκπέμπει 2.840 τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Η συντριπτική πλειοψηφία (66%) οφείλεται σε μεταφορικούς λόγους, ακολουθούμενη από τη διαδικασία παραγωγής (30%) και τη διαμονή (4%).
Σχεδιασμός παραγωγής
Η προηγούμενη πρόβλεψη και ο προγραμματισμός των απαιτήσεων και των σκηνικών γυρισμάτων δημιουργούν αποτελεσματική ροή εργασίας που σύμφωνα με στοιχεία, επιτρέπει στους παραγωγούς να εξοικονομήσουν κόστος περιττών προσπαθειών και να εξοικονομήσουν χρόνο του συνεργείου. Με τη σύγχρονη βαθιά τεχνολογία λοιπόν, όπως το λογισμικό Εικονικής Πραγματικότητας, οι παραγωγοί είναι σε θέση να βελτιώσουν και να δοκιμάσουν τις σκηνές που προορίζονται χωρίς την ανάγκη δημιουργίας φυσικού φόντου.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε και το παράδειγμα της πιο πράσινης ταινίας, ‘The Amazing Spider-Man 2’. Έχοντας επαινεθεί ως η πιο πράσινη ταινία παραγωγής της Sonypictures, το The Amazing Spider-Man 2 άνοιξε το δρόμο για άλλα κινηματογραφικά στούντιο να ακολουθήσουν το προβάδισμα του. Το 52% των απορριμμάτων ανακατευθύνθηκε μακριά από τους χώρους υγειονομικής ταφής με ανακύκλωση υλικών ή δωρεά σε μελλοντικές ταινίες για επαναχρησιμοποίηση.
Βιώσιμες στρατηγικές για mainstream κινηματογράφους
Πολλές και ποικίλες καθώς και οικονομικά αποδοτικές είναι οι στρατηγικές που μπορούν να υιοθετήσουν οι mainstream κινηματογράφοι για να αυξήσουν τη βιωσιμότητά τους. Για παράδειγμα, το σερβίρισμα νερού βρύσης σε σχέση με το εμφιαλωμένο νερό εξοικονομεί χρήματα, είναι πιο βολικό και μειώνει την πίεση στο περιβάλλον.
Έρευνα έχει δείξει ότι το εμφιαλωμένο νερό κοστίζει περίπου 2.000 φορές την τιμή του νερού της βρύσης(στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα γαλόνι εμφιαλωμένου νερού μίας μερίδας μπορεί να κοστίσει έως και 9,47 $ σε σύγκριση με 0,005 $ για ένα γαλόνι νερού βρύσης).
Μια καλή πρακτική λοιπόν θα μπορούσε σε αυτή την περίπτωση να είναι μια έξυπνη διαφημιστική καμπάνια ενός κινηματογράφου ή χώρου πολιτισμού, ‘πάω σινεμά / θέατρο με το παγούρι μου’, σύμφωνα με την οποία θα ενθάρρυνε τους θεατές να φέρνουν μαζί το παγούρι τους και να το γεμίζουν εκεί, αποκτώντας παράλληλα οικολογική συνείδηση και ξεκινώντας μάλιστα από τις μικρές ηλικίες.
Το παράδειγμα του EviaFilmproject
Από το σινεμά και την παραγωγή, στο πρόσφατο αισιόδοξο παράδειγμα του EviaFilmproject. Το EviaFilm Project αποτέλεσε τον τρίτο πόλο δράσεων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μετά το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο. Αποτελεί ένα από τα έργα «Φωτοδότες», που εντάσσονται στο ειδικό πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την ανασυγκρότηση και αποκατάσταση της Βόρειας Εύβοιας. Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να αποτελέσει κινηματογραφικό πόλο έλξης για το πράσινο σινεμά, δημιουργώντας μια νέα πλατφόρμα διασύνδεσης επαγγελματιών του οπτικοακουστικού τομέα παγκοσμίως.
ToEviaFilm Project του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είχε σαν στόχο να ενισχύσει την τοπική οικονομία με όρους βιωσιμότητας, δείχνοντας σεβασμό τόσο απέναντι στο οικοσύστημα της περιοχής όσο και απέναντι στην αναγκαιότητα της ανάπτυξης. Το σινεμά λοιπόν, μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης, τροφοδότησης για τις νέες γενεές, και μέσα από τη δική του πράσινη προσέγγιση να δημιουργήσει το δικό της αποτύπωμα.
Ίσως τελικά η τέχνη να είναι αυτή που θα μπορέσει να αλλάξει τον κόσμο…