Με τις διαδικασίες για την –τυπική πλέον– έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας να έχουν δρομολογηθεί, το οικονομικό επιτελείο ετοιμάζεται και για την πρώτη αξιολόγηση στο νέο καθεστώς εποπτείας, αυτό του ευρωπαϊκού εξαμήνου, η οποία αποκτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά λόγω συγκυρίας.
Η έξοδος από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας θα επικυρωθεί με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην επεκτείνει για άλλο ένα εξάμηνο το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, όπως συνέβαινε σε εξαμηνιαία βάση από το καλοκαίρι του 2018, οπότε και αποφασίστηκε και το ειδικό αυτό καθεστώς για την Ελλάδα. Το οικονομικό επιτελείο έχει ήδη λάβει την επιστολή που συνυπογράφουν ο αντιπρόεδρος της Commission κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο επίτροπος αρμόδιος για οικονομικά θέματα κ. Πάολο Τζεντιλόνι στην οποία επιβεβαιώνουν ότι δεν προτίθενται να συνεχίσουν το καθεστώς της ενισχυμένη εποπτείας για την Ελλάδα. Ως γνωστόν, η έξοδος της Ελλάδας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας είχε επικυρωθεί και από το Eurogroup του Ιουνίου, με τους εκπροσώπους των θεσμών και τους ΥΠΟΙΚ να συγχαίρουν τις ελληνικές αρχές για την πρόοδο που είχαν στις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει ακόμη και τους μήνες της πανδημίας. Σε κάθε περίπτωση μετά από 12 + 1 πετυχημένες αξιολογήσεις η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία από τις 20 του μήνα είναι περισσότερο τυπική παρά ουσιαστική.
Η τελευταία αξιολόγηση
Στο πιο ουσιαστικό μέρος της η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία θα πρέπει να συνοδευτεί και από μια τελική αξιολόγηση. Η “εξέταση” αυτή θα γίνει στο νέο για την Ελλάδα καθεστώς του ευρωπαϊκού εξαμήνου. Η επιτυχία και αυτής της αξιολόγησης θα επιστρέψει στην Ελλάδα και την τελευταία από τις δόσεις ύψους 650 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων που παρακρατούν η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες μέχρι και το τέλος του χρόνου. Με την τελευταία αυτή δόση η Ελλάδα θα έχει λάβει το σύνολο των 5,2 δισ. ευρώ, από κέρδη που είχε η ΕΚΤ και άλλες κεντρικές τράπεζες από ελληνικά ομόλογα τα οποία αγοράστηκαν και δεν αναχρηματοδοτήθηκαν, ούτε και συμμετείχαν στο κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, το γνωστό PSI. Τα χρήματα αυτά θα επιστρέφονταν κατά τη διάρκεια του 2ου μνημονίου, το οποίο όμως έληξε… άδοξα το καλοκαίρι του 2015. Οι θεσμοί επανήλθαν μετά την ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου και ενσωμάτωσαν τα χρήματα αυτά στα μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους. Η δε καταβολή τους αποφασίστηκε να γίνει σε εξαμηνιαίες δόσεις η εκταμίευση των οποίων θα συνδέονταν με την υλοποίηση των δεσμεύσεων της Ελλάδας.
Κατά την επικείμενη αξιολόγηση θα πρέπει η ελληνική πλευρά να αναλύσει στους θεσμούς τα σχέδιά της μέχρι και το τέλος του 2022, αλλά και για το σύνολο του 2023. Μέχρι στιγμής, έχει ήδη προαναγγελθεί ένα νέο γενναίο πακέτο στήριξης απέναντι στην ακρίβεια, με ισχύ μέχρι και τα μέσα του επόμενου χρόνου, που θα αναλύσει ο πρωθυπουργός από τη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της ΔΕΘ. Το πακέτο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, αφορά τη μεγαλύτερη ενίσχυση των νοικοκυριών στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, μια νέα επιδότηση για τα καύσιμα (το fuel pass 3), αλλά και μια νέα σημαντική ενίσχυση για τα περίπου 2 εκατομμύρια οικονομικά ευάλωτων πολιτών που πήραν τον Απρίλιο την “επιταγή ακρίβειας” των 200 ευρώ. Επίσης, θα αναλυθούν και οι μόνιμες παρεμβάσεις που θέλει να κάνει η Ελλάδα το 2023 σε μισθούς και συντάξεις και συνδυασμό και με τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο.
Οι “ουρές” της ενισχυμένης εποπτείας
Παράλληλα, βέβαια, θα πρέπει να εξεταστεί και η πρόοδος των βασικών θεμάτων στα οποία δίνουν βάρος οι θεσμοί η ολοκλήρωση των οποίων καθυστέρησε λόγω της πανδημίας. Τα βασικά θέματα είναι:
– Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει σε αυτήν τη φάση την τελική εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων και μη απονομών συντάξεων μέχρι και τον Αύγουστο και η καταβολή συντάξεων και αναδρομικών. Στον θεσμό του Clawback, η επιτροπή αναμένει την έναρξη της διαδικασίας για την είσπραξη του υπολοίπου 30% του συνολικού clawback (από φαρμακευτικές και διαγνωστικά κέντρα) για το 2021 μέσω δόσεων που θα συμφωνηθούν με τους οφειλέτες έως τα τέλη Ιουλίου. Επίσης, πρέπει να γίνει η συλλογή τουλάχιστον του 35% του clawback για το 2022 έως τον Οκτώβριο.
– Η εκκαθάριση ΜΕΔ. Στην προσπάθεια οριστικής εκκαθάρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων υπάρχουν δύο συν μια βασικές εκκρεμότητες:
1) Να προχωρήσει ουσιαστικά η εκκαθάριση των 30.000 εκκρεμών υποθέσεων αφερεγγυότητας του παλιού νόμου Κατσέλη. Το 95% των υποθέσεων με επανακαθορισμένες ημερομηνίες ακρόασης θα πρέπει να έχει ημερομηνία ακρόασης έως τα τέλη Οκτωβρίου. Το υπόλοιπο 5% θα έχει ημερομηνία ακρόασης το αργότερο μέχρι το τέλος του 2022. Θα πρέπει επίσης να έχουμε τελεσίδικη δικαστική απόφαση για το 25% των υποθέσεων που ορίζεται μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.
2) Στον νέο πτωχευτικό νόμο θα πρέπει μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου να υπάρξει η διαβούλευση με τους ιδιώτες ενδιαφερόμενους για τον νέο φορέα διαχείρισης ακινήτων όπου θα μεταφέρονται τα ακίνητα των νοικοκυριών που δηλώνουν “προσωπική πτώχευση.
Επίσης, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022 θα πρέπει να εξεταστούν οι καταπτώσεις εγγυήσεων του Δημοσίου για δάνεια ύψους 470 εκατ. ευρώ προς ιδιώτες.
Οι υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις
Στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας θα πρέπει έως τέλος Ιουνίου 2023 να εγκριθεί το παράγωγο δίκαιο για το σύστημα των ηλεκτρονικών εγγραφών και ραντεβού, αλλά και η εγγραφή ασθενών στο σύστημα του οικογενειακού γιατρού. Στόχος είναι να φτάσει στο 25% του συνολικού πληθυσμού που είναι εγγεγραμμένος στο σύστημα έως τα τέλη Οκτωβρίου και στο 50% έως το τέλος του 2022. Επίσης, έως τα τέλη Ιουλίου 2023 θα γίνει η εγγραφή των αυτοαπασχολούμενων οικογενειακών γιατρών στο σύστημα και θα πρέπει να φτάσει σε επίπεδο που θα επιτρέπει την κάλυψη τουλάχιστον του 85% του πληθυσμού.
Στη δικαιοσύνη, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η βελτιωμένη λειτουργικότητα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την έκδοση και την διαχείριση δικογράφων και να τεθεί σε πιλοτική λειτουργία έως τα τέλη Ιουνίου 2023. Πλέον θα εξεταστεί η εφαρμογή του μέτρου.
Κρίσιμη εκκρεμότητα αποτελεί και η έγκριση στην τελική τους μορφή των δασικών χαρτών, ώστε να προχωρήσει ταχύτερα η ολοκλήρωση του κτηματολογίου που θεωρείται μια από τις βασικές μεταρρυθμίσεις, η οποία θα καθυστέρησε λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.
Τέλος, ως εκκρεμότητα για το φθινόπωρο υπάρχει και η κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας η οποία όπως είναι αυτονόητο είναι επίσης αρμοδιότητα του υπουργείου Εργασίας.