Η δημοσκόπηση της Pulse που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ ήταν αποκαλυπτική για το αποτύπωμα των εμφανίσεων των πολιτικών αρχηγών στη ΔΕΘ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της πριν από τη ΔΕΘ η διαφορά η διαφορά ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ ήταν στις 7,5 ποσοστιαίες μονάδες, μετά την ομιλία Μητσοτάκη αυτή διευρύνθηκε στις 8,5 μονάδες, ενώ μετά την ομιλία Τσίπρα, μία εβδομάδα έπειτα από εκείνη του πρωθυπουργού, διαμορφώθηκε στις οκτώ μονάδες. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα, δεδομένου ότι ο μεσαίος χώρος και οι επιλογές των κεντρώων ψηφοφόρων είναι καταλυτικό κριτήριο για το ποιο κόμμα κερδίζει τις εκλογές, είναι πως μετά τη ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης αυξάνει από 27% στο 28% το ποσοστό του στο ερώτημα «ποιος εκφράζει καλύτερα τον μεσαίο χώρο». Ο Αλέξης Τσίπρας από 23% πέφτει στο 22%, ενώ ο Νίκος Ανδρουλάκης από 16% ανέβηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα, στο 17%.
Απο την έρευνα μπορούν να προκύψουν δύο συμπεράσματα:
το πρώτο πως η πλειοψηφία των πολιτών που τοποθετούνται στον κρίσιμο μεσαίο χώρο δεν θέλουν πλειοδοσία υποσχέσεων, εύηχες εξαγγελίες και παροχολογία δίχως τεκμηρίωση αλλά προτάσεις στοχευμένες και κοστολογημένες, αναγνωρίζοντας ασφαλως την κρίσιμη συγκυρία και την ανάγκη η χώρα να έχει σταθερότητα στο εσωτερικό και αξιοπιστία στο εξωτερικό περιβάλλον.
το δεύτερο, αφορά την επιβεβαίωση μιας εκτίμησης που ήδη έχει διαμορφωθεί και στο κυβερνητικό στρατόπεδο: πως η κρίση, με σαφές πολιτικό κόστος, που δημιουργήθηκε απο την υπόθεση της παρακολούθησης του κινητού τηλεφώνου του Νίκου Ανδρουλάκη αρχίζει και φθίνει και οι μουδιασμένοι ή και ενοχλημένοι ψηφοφόροι απο την αποκάλυψη της υπόθεσης, πλέον με την πρόοδο του χρόνου και τις εξελιξεις σε αυτήν, “επιστρέφουν”.
Η κάλπη της απλής αναλογικής
Απο το βήμα της ΔΕΘ πάντως προέκυψε και μια “συμφωνία” στη στρατηγική Νέας Δημοκρατίας, ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτικής Συμμαχίας και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: και οι τρεις αρχηγοί έδειξαν ως την πιο κρίσιμη και σημαντική την πρώτη κάλπη, αυτήν της απλής αναλογικής. Δεδομένης της απλής αναλογικής στις επόμενες εκλογές δεν πρόκειται να υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Το πιθανότερο σενάριο είναι να πάμε σε δεύτερες εκλογές μετά απο λίγες εβδομάδες με το νέο εκλογικό νόμο που προβλέπει κλιμακωτό μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα. Aυτό κάνει ήδη πολλούς ψηφοφόρους να έχουν μια τάση συμπεριφοράς όπως στις ευρωεκλογές: μια πιο χαλαρή ψήφο ή μια πιο εύκολη επιλογή ψήφου διαμαρτυρίας ή και αποχής. Αυτό είναι κάτι που για διαφορετικούς λόγους για το καθένα, προβληματίζει τα δύο μεγάλα κόμματα.
Στο πλαίσιο αυτό εμφανίζεται ως αναμενόμενη η λογική τόσο απο τη Νέα Δημοκρατία όσο και απο το ΣΥΡΙΖΑ να θέσουν σκληρά προεκλογικά διλήμματα και να επιχειρήσουν, σηκώνοντας τους τόνους της πολιτικής αντιπαράθεσης, να πολώσουν το πολιτικό κλίμα. “Μητσοτάκης ή Τσίπρας”, λέει η ΝΔ που επιχειρεί να θυμίσει τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά το πρώτο εξάμηνο του 2015. “Θα δοθεί δεύτερη ευκαιρία σε αυτούς που κράτησαν όρθιο τον τόπο εν μέσω τόσων προκλήσεων;», διερωτήθηκε απο το βήμα της ΔΕΘ ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «Οι δυσκολίες που έρχονται, αυξάνουν τις ευθύνες. Γι’ αυτό και σας ρωτώ: αν δεν τις αναλάβουμε εμείς, τότε ποιος;», υποστήριξε στοχευόντας κυρίως σε όσους τον ψήφισαν το 2019 αν και δεν ήταν ΝΔ, ώστε να φυγει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Αλέξης Τσίπρας σήκωσε το γάντι και αφού απέκλεισε το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης αν δεν είναι πρώτο κόμμα (απαντώντας στα περί “τερατογένησης” μιας συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ-ΚΚΕ-ΜΕΡΑ25 με πρώτο όμως κόμμα ΝΔ, στην οποία αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός) έθεσε το δικό του δίλημμα: “Δημοκρατία ή ολιγαρχία. Δημοκρατία ή οικογενειοκρατία. Δημοκρατία ή απολυταρχία. Κράτος ή παρακράτος”, επιχειρώντας να ενεργοποιήσει αντιδεξιά ανακλαστικά στο εκλογικό σώμα.
Το ΠΑΣΟΚ σε μέγγενη
Και οι δύο στρατηγικές στοχεύουν πρωτίστως στους εν δυνάμει ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, που βρίσκεται σε άνοδο. Τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρούν έτσι να αποτρέψουν διαρροές και να προσελκύσουν ψηφοφόρους, με διαφορετικά χαρακτηριστικά βεβαίως, που ετοιμάζονται να επιστρέψουν στο ΠΑΣΟΚ και είχαν φύγει το 2015 για το ΣΥΡΙΖΑ και το 2019 για τη ΝΔ.
Κάθε άλλο παρα τυχαίο είναι άλλωστε πως ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στη ΔΕΘ επέλεξε να επιτεθεί στον Νίκο Ανδρουλάκη και να απευθυνθεί απευθείας στους ψηφοφόρους του χώρου. Δεδομένου πως δεν υπάρχει πλέον περιθώριο συζήτησης για μετεκλογική συνεργασία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, κάτι στο οποίο βεβαίως μπηκε ταφόπλακα μετά την υποθεση υποκλοπών, η κυβερνητική στρατηγική θέλει τον Κυριάκο Μητσοτάκη να απευθύνεται απευθείας στους εν δυνάμει ή στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Πρώτα επιχειρώντας να ταυτίσει τον Ανδρουλάκη με τον ΣΥΡΙΖΑ και να τον εμφανίσει ότι ειναι σε απόσταση απο την επιθυμία των ίδιων των ψηφοφόρων του. Επιχειρώντας να προσεγγίσει και σε αυτές τις εκλογές τη μερίδα των πολιτών με τα χαρακτηριστικά αυτών που τον στήριξαν στις προηγούμενες κάλπες και προέρχονται απο το ΠΑΣΟΚ τόνισε πως “πολλοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θεωρώ ότι βλέπουν θετικά τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης” και πς “”με τον κ. Βενιζέλο και με άλλους ανθρώπους οι οποίοι προέρχονται από το χώρο του ΠΑΣΟΚ ή του ΚΙΝΑΛ, μάλλον αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν’.
Άρα το μήνυμα είναι σαφές που στέλνουν και ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ: Η ΝΔ λέει πως αν δεν θέλετε Τσίπρα, ψηφίστε ΝΔ. Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει αν δεν θέλετε Μητσοτάκη, ψηφίστε ΣΥΡΙΖΑ. Η Χαριλάου Τρικούπη απαντά με τη στρατηγική ίσως αποστάσεων και αυτόνομης πορείας κάτι που με τη δημοσκοπική άνοδο και την αναπτέρωση ηθικού και ανασυσπείρωση δυνάμεων που παρατηρείται στο χώρο, μπορεί να το υποστηρίξει καλύτερα και πειστικότερα.
(Δημοσιεύεται στην εφημερίδα “Πολιτική”, 24-9-2022)