Του Νίκου Οικονόμου
Τρία σενάρια και ο κρίσιμος ρόλος του προέδρου της Δημοκρατίας συζητιούνται πλέον στη Γερμανία μετά την χτεσινοβραδινή αποχώρηση των Φιλελεύθερων (FDP) από τις συζητήσεις για το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης και το «Auf Wiedersehen, Jamaika» που είπαν τα τέσσερα κόμματα, δηλαδή οι Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνιστές (CDU/CSU), οι Φιλελεύθεροι (FDP) και οι Πράσινοι. Μια εξέλιξη που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην ιστορία της πολιτικής ζωής της Γερμανίας και βάζει την Άνγκελα Μέρκελ μπροστά στα πιο κρίσιμα ζητήματα της πολιτικής της θητείας. Σε σημαντικό πλέον πρόσωπο αναδεικνύεται ο σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος της Δημοκρατίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγιερ, ο οποίος θα παίξει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε μια περίπλοκη φάση που μπορεί να διαρκέσει και πάνω από 75 ημέρες.
Ποια είναι τα τρία σενάρια; Πρώτο ενδεχόμενο: Να δημιουργηθεί εκ νέου κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, δηλαδή με τη συμμαχία των CSU/CDU και των Σοσιαλδημοκρατών του SPD, η οποία κυβερνούσε τη Γερμανία τα τελευταία χρόνια. Δύσκολο έως απίθανο το ενδεχόμενο, με δεδομένη την απόφαση των Σοσιαλδημοκρατών να πάνε στην αντιπολίτευση, μια θέση που επιβεβαιώθηκε ξανά την Παρασκευή με δηλώσεις του Μάρτιν Σουλτς.
Δεύτερο ενδεχόμενο η κυβέρνηση μειοψηφίας. Είτε με τη συμμαχία της CDU/CSU και των Φιλελεύθερων (οπότε θα λείπουν 29 έδρες για την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο) είτε μεταξύ των CDU/CSU και των Πρασίνων (με 42 έδρες λιγότερες από τις απαιτούμενες). Και εδώ το σενάριο θεωρείται αδύναμο και ιδιαίτερα απίθανο, καθώς όλοι θυμίζουν τη ρήση της Μέρκελ το βράδυ των εκλογών ότι θέλει να σχηματίσει μια ισχυρή κυβέρνηση. Συν το γεγονός ότι δεν έχει υπάρξει παρόμοιο προηγούμενο στη γερμανική πολιτική ιστορία.
Το τρίτο σενάριο προβλέπει νέες εκλογές. Θεωρείται το πιο πιθανό, αλλά η υλοποίησή του είναι περίπλοκη, καθώς η προκήρυξη πρόωρων εκλογών συναντά εμπόδια στο γερμανικό Σύνταγμα. Καθοριστικός εδώ θα είναι ο ρόλος του Σταϊνμάγιερ. Για να προχωρήσει το σενάριο πρέπει να προηγηθεί η διαδικασία εκλογής στο κοινοβούλιο του νέου ή της νέας καγκελαρίου (Kanzlerwahl), που θα προκύψει μέσα από μια κοπιώδη διαδικασία διερευνητικών επαφών που γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη καθώς η Μέρκελ δεν είναι κανονική, αλλά απλά υπηρεσιακή καγκελάριος. Και αυτό μπερδεύει συνταγματικά ακόμη περισσότερο τα πράγματα.
«Οι νέες εκλογές δε θα είναι μεγάλο πρόβλημα. Και εμείς δεν τις φοβόμαστε», είχε πει πριν από μερικές ημέρες ο επικεφαλής των Φιλελεύθερων Κρίστιαν Λίντνερ, προαναγγέλλοντας ουσιαστικά τις εξελίξεις. Μπορεί να έχει και δίκαιο. Μόνο που στη Γερμανία πολλοί αμφισβητούν το αν μια νέα κάλπη θα αλλάξει πολύ τις προτιμήσεις του γερμανικού λαού.