Της Γεωργίας ΣαδανάΣτο τελετουργικό του εκάστοτε ανασχηματισμού το “ανακάτεμα της τράπουλας” μονοπωλεί τη συζήτηση. Ντάμες, βαλέδες και ρηγάδες (ο όρος δεν αφορά αποκλειστικά τους προερχόμενους από το ΚΚΕ Εσωτερικού) δίνουν τη θέση τους ενίοτε σε νέα φύλλα. Ενίοτε δε και τα υπάρχοντα φύλλα αλλάζουν χέρια στο εγχώριο πολιτικό καρέ, θυμίζοντας τα καλοκαιρινά τραπέζια που στήνονται στις βεράντες, μόλις σουρουπώσει.
Στα προμνημονιακά χρόνια, ο εκάστοτε ανασχηματισμός αποτύπωνε τις μεταβολές στο εσωκομματικό χρηματιστήριο, προδίδοντας ποιές μετοχές στελεχών βρισκόταν κάθε φορά στο ζενίθ ή στο ναδίρ των διαθέσεων της κοινής γνώμης και συνακόλουθα του αρχηγού. Άλλωστε, ο ανασχηματισμός συνιστά “αποκλειστικό προνόμιο του Πρωθυπουργού”, δηλαδή τον άσσο που μπορεί να τραβήξει ανά πάσα στιγμή από το μανίκι του, αναδιατάσσοντας την υπουργική ίλη.
Οι ανασχηματισμοί της Μεταπολίτευσης αποτύπωναν με διαφορετικά χρώματα, άλλοτε πιο γαλάζια και άλλοτε πιο πράσινα τον ίδιο καμβά, την ίδια κατεύθυνση νομής της εσωκομματικής εξουσίας. Μια μορφή αναδιανομής του κυβερνητικού φέουδου, χωρίς υποχρεωτικά να προκρίνονται εθνικοί στόχοι ή διεθνείς προτεραιότητες. Κι όταν ο απόηχος κατακλυσμιαίων αλλαγών στο διεθνές στερέωμα έφτανε κάπως ως τις ακτές του Αιγαίου, αποκτούσαμε εξαίφνης Υπουργείο Περιβάλλοντος ή Γενική Γραμματεία Καταναλωτή ή Καταπολέμησης της Διαφθοράς.
Στα χρόνια των μνημονίων, οι ανασχηματισμοί προσπάθησαν, αλλά εντέλει δεν κατάφεραν να αγνοήσουν τις πραγματικές ανάγκες, εγχώριες, ευρωπαικές και διεθνείς. Κυρίως, γιατί η αδυσώπητη οικονομική κρίση και η κοινωνική διάλυση αφαίρεσαν κάθε ψιμύθιο αίγλης από την πολιτική τάξη. Η κυβερνητική κουίντα δεν επαρκούσε πλέον, ούτε για να κρύψει επιμελώς τη φθορά του πολιτικού σκηνικού, ούτε να αποσιωπήσει το επείγον της ανάληψης υπερεθνικών πρωτοβουλιών.
Μόλις τα τελευταία χρόνια η ελληνική Κυβέρνηση διαθέτει Υπουργεία Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης αντίστοιχα, προκειμένου να παρακολουθεί στενά παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η προσφυγική κρίση, η “4η Βιομηχανική Επανάσταση”, η ενιαία ψηφιακή αγορά και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Ακόμη, όμως και αν έχουν συντελεστεί σημαντικά βήματα, οι ρυθμοί μεταβολής του μέχρι πρότινος “γνωστού κόσμου” είναι ιλιγγιώδεις. Τέτοιοι, που με αγωνία και δέος παρακολουθεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα η ελληνική κοινή γνώμη το δελτίο επικινδυνότητας των καιρικών φαινομένων, μαζί με τους τίτλους ειδήσεων, όταν στο ακουστικό νεύρο φτάνει η είδηση για πυρκαγιά.
Πολύ περισσότερο, όταν σε νευραλγικούς τομείς για τη συλλογική ασφάλεια μας έχουν ξεπεράσει χώρες όπως η Ρουμανία, που διαθέτουν από χρόνια σύστημα αντιμετώπισης ακραίων, καιρικών φαινομένων και κρίσεων, γνωστό ως Emergency Management System (EMS), το οποίο οργάνωσε ο “εθνικός διασώστης” τους, κ. Raed Arafat.
Ο “Αραφάτ της Ρουμανίας”, Παλαιστίνιος γιατρός, σπουδαγμένος στην Ελλάδα και μετανάστης στη χώρα έστησε εκ του μηδενός ένα από τα καλύτερα συστήματα διαχείρισης κρίσεων φυσικών καταστροφών παγκοσμίως. Η επιτυχία του είναι τέτοια, που η “είδηση” της απομάκρυνσης από το χαρτοφυλάκιό του σε έναν επικείμενο ανασχηματισμό ξεσήκωσε ένα εκατομμύριο Ρουμάνους στο δρόμο την παραμονή αλλαγής του κυβερνητικού σχήματος και ανάγκασε τον Πρωθυπουργό της χώρας σε άτακτη υποχώρηση.
Η δομή διαχείρισης κρίσεων του Αραφάτ, όπως και εκείνη που οργανώθηκε στις ΗΠΑ από τον Πρόεδρο Μπους μετά το φαινόμενο Κατρίνα, εγκιβωτίζουν τη διεθνή τεχνογνωσία στο εκάστοτε εθνικό περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Αλλά, αμφότερα προτάσσουν την πρόληψη, τη μαζική ευαισθητοποίηση και τη συγκρότηση ενός επικοινωνιακού μηχανισμού εκπαίδευσης και πληροφόρησης των πολιτών. Όλα όσα, δηλαδή, τέθηκαν σοβαρά τις τελευταίες ημέρες στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, πλην των φημολογούμενων περικοπών των συντάξεων…
Στα μεταμνημονιακά χρόνια, ανοίγεται ένα παράθυρο ευκαιρίας και για τους ανασχηματισμούς. Ώστε αντί για προσωπικές φιλοδοξίες και εσωκομματικές ισορροπίες να εκκινήσει μια νέα πολιτική περίοδος με χαρτοφυλάκια, όπως η Πολιτική Προστασία, οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030 του ΟΗΕ, ο ψηφιακός γραμματισμός, η κοινωνική προσαρμογή στην “4η Βιομηχανική Επανάσταση”. Τότε η έκπληξη για το κοινό θα είναι μεγαλύτερη από την απλή ανάγνωση ονομάτων, που θυμίζει το απουσιολόγιο στις τάξεις του φθινοπώρου.